thingman

Ja, ik zei het al: klok en klepel. Hij kocht een soort van kat in de zak (klok), omdat Henri vdH hebzucht heel goed van passie wist te onderscheiden en de klepel voor zichzelf hield. Van den Hul wist bijvoorbeeld, zoals iedereen, dat er 'iets' met koolstof aan de hand was, vond die gedachte voldoende en meende dat dit dan alles was. Hij heeft immers nooit van Henri vernomen hoe je het kunt ordenen, laat staan hoe je die ordening permanent kon maken. En zo ging dat met meer aspecten. Alleen de buitenkantkennis, waardoor A.J eigenlijk niks had gekocht wat niet al algemeen bekend was. Hij kreeg echter wat hij wilde: financiële verdiensten.

Een misverstand, alhoewel ik in mijn verslag in het begin direct al wel erbij vertel dat ik het werk van Henri van der Heide voortaan afkort tot vdH. De opbouw van een set rondom diens filosofie kun je hier nalezen, als je interesse hebt in achterliggende gedachten: https://audiofreaksforum.nl/index.php?topic=45146.0 A.J. van den Hul is een heel ander verhaal met, toevallig, dezelfde initialen. Verder houdt elke vergelijking op, behalve dat A.J. de klok heeft horen luiden en meende alleen met klokgelui een hoop geld te kunnen verdienen. Dat is hem ook gelukt, maar het heeft verder niets van doen met het werk van Henri.

Ik denk dat jij de spijker op z'n kop slaat en daar heel wat minder woorden voor nodig hebt...

Vinnik ook. Wanneer kom je?

Wat ook wel veelzeggend is, is de in jouw woorden besloten liggende overtuiging dat het gehoororgaan het belangrijkste onderdeel is van de hobby. Dat is het namelijk in het geheel niet. Ik denk zelf dat er niet eens zoiets als "een belangrijkste onderdeel" is, maar als het er eventueel is zijn het wel de hersenen. Of, zoals Vinyl F het zegt, de koppeling met de overige sensorische centra in de hersenen. Waar jij dus blijk van geeft met jouw insteek is de puur audiofiele insteek die elke beginnende audiofreak stimuleert om hier een hobby van te maken, maar die een begin markeert, niet een eind. Dus dat waarvan ik eerder zei dat klank of geluid dus 't meest overschatte deel is van muziek. Als er alleen klank bestond zou muziek je niet kunnen raken. Dan moet het geluid vooral spectaculair zijn, maar telt de muzikale boodschap niet echt. Zulke mensen luisteren voor hetzelfde geld naar treinen, opstijgende vliegtuigen en onweer dat zo echt klinkt via hun set. Zelfs bepaalde huisdieren of planten laten al zien dat gevoeligheid voor klanken iets heel anders is dan gevoeligheid voor muziek. Daar spelen heel andere sensorische aspecten een rol. Maar wellicht vindt jij het vooral leuk om te stangen en dan ga je gemakkelijk allerlei dingen kunnen vinden die het bovenstaande en onderstaande verder in het ridicule kunnen trekken. Wat ik je eigenlijk voor wil houden is de spiegel: je bent waarschijnlijk veel meer een geluidsfetisjist (apparatuurfreak) dan een muziekliefhebber als je de dingen poneert die je hier poneert. Dat durf ik wel te zeggen, omdat ik zelf ook ooit zulke dingen heb gezegd en daar door toentertijd wijzere liefhebbers op ben gewezen dat die visie wel waar is, maar ook ontoereikend. Mijn keerpunt kwam toen ik in de hifi-speciaalzaak werkte en als jonkie dertiger een oudere man (klant) ontmoette met wie het muzikaal zeer klikte. Hij vertelde mij dat als een set eenmaal echt goed is geworden, je daar alles op kunt draaien zonder dat je de term "slechte opnames" ooit nog zult of hoeft te bezigen. Pas jaren later begreep ik dat hij helemaal niet naar zijn set op zich verwees hier... Wat hij feitelijk tegen mij zei was tweeledig: hij liet me tactisch weten dat ik niet meer naar muziek luisterde (kon luisteren), maar uitsluitend nog naar geluid. Hij liet me daarnaast weten dat mijn zogenaamde goede set helemaal niet zo'n goede set was, omdat ik er alleen maar mijn riedeltje van 10 of 15 referentie cd's op kon draaien die op grond van luidsprekerkeuze en akoestiek toevallig wat lekkerder klonken in mijn luisteromgeving. Dat riedeltje wat audiofielen overal mee naar toe nemen als ze ergens anders gaan luisteren, en dan als maatstaf nemen voor de kwaliteit van andermans set. Geluidsprietpraat dus. Doe er je voordeel mee! Zoveel jaren heb jij geloof ik ook niet meer om muziek nog echt te leren waarderen. Je teruglopende gehoor speelt slechts een ondergeschikte rol. Je inlevingsvermogen in de muzikale boodschap die in elke opname verborgen zit kan nog ontwikkeld worden en staat nagenoeg los van het frequentiebereik van je fysieke oren...

Ja Marcel, het is inderdaad de beste manier om na 1 volle middag serieus genomen te zijn je geloofwaardigheid te verliezen.

Het zou interessant kunnen zijn om eens hier te komen luisteren als je een vdH set wilt horen die een eindje is uitgekristalliseerd.

Lees ik nu een tegenstrijdigheid? Omdat het voor mij de laatste 10 jaar om muziek gaat hoef ik de hardware niet meer te verbeteren. Alles is er immers al. Leg eens uit hoe het zo komt dat je, omdat muziek zo belangrijk is, jaarlijks een nieuwe set en maandelijke nieuwe speakers nodig hebt? Bij mij duurt het alleen al een klein jaar voor de speakers helemaal goed staan, om maar iets te noemen.

Tja, wie veel verwacht moet tegenvallers kunnen incasseren... Het wordt weer tijd dat we naar en bij elkaar gaan luisteren ipv dat eeuwige lome getheoretiseer.

Als niet duidelijk is dat hier geen audiofielen spreken dan weet ik het ook niet. Audiofielen spreken over geluid, over deelgebieden rondom klank, over details die alles met geluid en niets met muziek van doen hebben. Voor zowel René als mijzelf is dat een leerzaam, maar gepasseerd station. Het verslag en de reacties gaan over beleving en muzikale overtuigingskracht. Geluid is dat zwaar overschatte onderdeel van muziek waar je helemaal in kunt blijven hangen, maar het uit zich dan onmiskenbaar in de gebruikte omschrijvingen...

Nou en of, en ik had dat ook in mijn verslag nogal duidelijk benoemd. Niet 1x maar ook nog eens aan het einde. Hoe duidelijk wil Leo het hebben? Hoe graag wil hij deze mooie luisterervaring in het kritiekdomein trekken? Er speelde zich iets vooralsnog onverklaarbaars af, in de zin van: wat is hier nu aan de hand? That's it! Alleen door ons dit af te vragen gaan we het antwoord vinden... Ik kan wel een aantal voorbeelden benoemen waarbij prima tweaks elkaar bij gelijktijdige toepassing in de weg gaan zitten. Niks geks aan. Mijn logische gedachte is dus: is dit er misschien ook één? De lamp op zichzelf staat hier buiten. Je hebt immers gekozen voor vdH modificaties. Alles of niets. De lamp alleen weghalen heeft geen zin. Dan moet je alles rondom vdH verwijderen. Dat zou een optie kunnen zijn, maar dan voel ik me schuldig dat ik dit alles benoemde zonder de geringste bedoeling dat het die kant op moet gaan. Jouw set deugt René. Met of zonder harmonizers. Zoveel was mij wel duidelijk. Ik kan het ook niet helpen dat ik, al luisterend, de verdieping in wil.

1 brug te ver: er krijgt helemaal niemand de schuld, of ik moet heel onzorgvuldig hebben geformuleerd, wat niet echt mijn ding is. Niet leuk om mij dit in de mond te leggen. Ik meen dat ik heel duidelijk schrijf, maar als het echt zo vaag is, citeer dan even waar die vaagheid precies staat? Ik zal daarom even puntsgewijs herhalen wat er speelt, dat kan verhelderend zijn: a) Ik ZIE 'tweeters' bijna op de grond voor de speakers staan (harmonizers) en vraag, nog voor dit te hebben gehoord, of integratie van de harmonizers met de rest van het systeem zo wel afdoende is. b) René reageert daarop met dat het volgens de maker niet kritisch is. c) Ik luister en geef een indruk. d) Ik voel de aandrang iets zonder de harmonizers te beluisteren en benoem de verandering die ik hoor. e) Ditzelfde herhaalt zich een uur of 2 later nog eens, terwijl ik in de tussentijd gewoon MUZIEK luister en niet aan het testen ben en die behoefte ook niet voel. Vervolgens moet ik de volgende dag denken aan elkaar tegenwerkende tweaks en stel de vraag hardop of dat hier aan de orde kan zijn. Meer moet je daar niet van maken. Ik voeg er immers nog aan toe, bij het verslag: "alleen als de harmonizers echt integraal meespelen (zoals René ook in de planning heeft) kan mijn oordeel meer waarde krijgen.

Het is maar een gedachte, na een nachtje erover te hebben geslapen, en wellicht minder geschikt voor dit forum, zodat we dit beter op Audiofreaks kunnen uitwerken, maar het zou natuurlijk kunnen zijn dat de harmonizers en de vdH-audiolamp elkaar in de weg zitten. De lamp beoogt, in elk geval voor een deel, precies dat te doen wat de harmonizers ook beogen te doen: het geluidsveld als geheel ordenen zoals het in de ruimte staat. Dus pas nadat het door de luidsprekers is afgestraald. Zoals ik al schreef vond ik het frappant om te ervaren dat de harmonizers niet persé de meerwaarde hadden waarover ik al zoveel had gehoord. Nu heb ik het vaker meegemaakt dat bepaalde 'zweverige' modificaties, waaronder de harmonizers en de structuurmodificaties zeker vallen, elkaar kunnen tegenwerken. En ook dat technisch goed doordachte tweaks contraproductief kunnen zijn voor wat betreft ordening. Ik denk dan meteen aan de foute boards in mijn mooie rack destijds, of aan het van de grond halen van een audiotegel met een op zichzelf goed doordachte, maar qua ordening toch foutief uitwerkende tweak (de tegel moet echt contact maken met de vloer en nergens anders mee, of het moest een geaarde koperplaat zijn als je niet op de begane grond woont). Behalve in de in mijn verslag benoemde 'integratie' met het systeem (fysiek integreren) kan het dus ook goed zijn dat er sprake is van elkaar tegenwerkende tweaks. Je hebt gelijk als je stelt dat het geluid anders is met en zonder harmonizers. Wat ik 'confronterender' noemde en wat voor mij niet in het voordeel pleit is voor jou "meer dynamiek en live gevoel'. Ik ben echt benieuwd waar dit toe kan leiden als het systeem met de harmonizers af is zoals het eigenlijk hoort... Wat ik eigenlijk wil zeggen is dit: twee op zichzelf uitstekende en afzonderlijke maatregelen kunnen averechts uitwerken wanneer ze tegelijkertijd worden ingezet. Daarvan zijn talloze voorbeelden te benoemen; dit zou er één kunnen zijn. Ik ben benieuwd wat Bert hierover zou zeggen...

Een set in ontwikkeling Vandaag bezocht ik huize René N, u allen waarschijnlijk welbekend, om naar muziek te gaan luisteren. Normaal zou ik wat meer tijd hebben genomen om eerst de indrukken van deze dag te laten inzinken alvorens een schrijfsel zoals dit uit te gaan kramen. Helaas heb ik daar de komende 2 weken nauwelijks tijd voor, vanwege voorbereidingen op een rap naderende toetsenweek op school. Daarom een even rappe samenvatting van wat toch wel een goede indruk is van een prachtset in ontwikkeling. Ontwikkeling? Uit de term "in ontwikkeling" moest de lezer maar niet concluderen dat we hier te maken hebben met een audiophilia nervosa lijder die nooit genoeg heeft en altijd op zoek is naar meer van het ultieme niets. Juist niet! In ontwikkeling betekent hier allereerst dat het luidsprekersysteem zelf nog niet helemaal uitontwikkeld is. De hardware zelf is zeker wel 'in ruste', evenals René wat dat betreft... Ik wilde zijn zelfgebouwde, open baffle systeem (dipolen met vetvrij papier) weleens gaan beluisteren, waarover ik op dit forum al het nodige had gelezen. Volgens René kon dat inmiddels wel. Een andere ontwikkeling die hier gaande is heeft betrekking op een spectrum van onderliggende (d.w.z. niet-elektronisch getinte) modificaties, die specifiek ten doel hebben om ordening te bevorderen en zodoende meer ordeningsinformatie door te laten. Het duiden van ordening in een overwegend sceptische omgeving is alleen mogelijk middels de tegenstelling orde versus chaos. Chaos is in feite te vergelijken met een willekeurige, fysieke aandoening waar je als mens aan kunt lijden. Zo'n aandoening is dan niets meer of minder dan een lokaal gebrek aan (fysieke) ordening (ofwel: een functiestoornis), terwijl genezing niets meer of minder is dan herstel van de oorspronkelijke (d.w.z. de fysiek bedoelde) orde, waardoor de aanwezig functiestoornis wordt opgeheven. In wezen is dat de basis van homeopathie. Orde = gezondheid = optimaal functioneren voor het doel waarvoor iets is gemaakt. Chaos = aandoening = een functiestoornis in het beoogde bestaansdoel. Meer is niet nodig, dit is al abstract genoeg wanneer analoog denken te hoog gegrepen is. Het is inderdaad ook lastig om je voor te stellen dat zoiets als ordening van toepassing zou kunnen zijn op zgn. "dode materie". Degenen die geloven dat dit wel zo is en die hier al even mee bezig zijn, ontdekken op grond van opgedane ervaringen dat hier wel degelijk vorderingen in kunnen worden gemaakt. Vorderingen die verder ook niet indruisen tegen de elektronische ontwikkelingen die je als gewone audiofiel doormaakt. Ervaringen die dat zelfs kunnen bevorderen, wanneer beide experimentele stromen parallel kunnen lopen. Enfin, 14 jaar geleden kwam ik zelf in aanraking met de erfenis van Henri van der Heide (vanaf nu hier afgekort tot vdH), na daarvoor al enkele jaren zelfstandig te hebben geëxperimenteerd met het ordenen van dode materie (vooral via magnetisme), zonder erin te slagen die ordening permanent te maken. Door die kennismaking met vdH, voor wie permanente (dat is: niet verdwijnende) ordening wel mogelijk was, viel het nodige op zijn plek bij mij en sinds die tijd volg ik dus die parallelle ontwikkeling met vdH's ordening in mijn eigen set. Eén misverstand is wel dat vaak wordt gedacht dat als je iets van vdH-modificaties in de set hebt doorgevoerd, alles dan ineens goed is. Wel... dat is dus meestal niet het geval en soms kan het zelfs enige tijd tegengesteld werken! Wat het bij mij ook deed. Net als homeopathie eigenlijk, waarbij klachten soms eerst verergeren voordat orde (genezing) ruimte krijgt, met name omdat er nog meer in de weg zit dan die ene 'functiestoornis'. Hoe dan ook, nu bij mij na 14 jaar de missing link (luidsprekerbehandeling volgens vdH) de cirkel vrijwel rond kon maken, sprak ik daar met René over, die ook de nodige aandacht aan vdH heeft gestoken in zijn huidige set. Hij beschreef mij de invloed van die aanpassingen in zijn set en het leek me interessant om wat ervaringen uit te gaan wisselen tijdens een luister- en kijksessie. Ik ken niet zo heel veel audiosets die zowel elektronisch uitgeëvolueerd zijn (audiofiele rust) alsook een mate van vdH-ordening hebben meegekregen, dus zijn verhaal gaf mij de impuls om een, voor mijn doen, flinke autorit te gaan maken naar huize René N. Eerste indruk De hardware is gewoon ok. En ach... hardware is eigenlijk altijd ok als je bij een doorgewinterde muziekliefhebber gaat luisteren. René weet heel goed wat hij wil en is daar ook vrij uitgesproken in. Een open-baffle systeem, ontwikkeld vanuit een insteek van pure eenvoud, elektronisch gesproken. De experimentele baffles hebben nu plaatsgemaakt voor een definitief ontwerp. De achter dit ontwerp liggende gedachten zijn helder, doordacht en kloppen, volgens mij. Daarnaast is de uitvoering ambachtelijk heel netjes en slim gedaan. Respect! Goed... die hardware bestaat bij hem dus uit allerlei prachtige, aan elkaar geknoopte apparaten die op het lichtnet zijn aangesloten. Ik ga er verder niks van zeggen... het is een typische set van iemand die heel goed weet hoe het moet, wat ie wil en hoe hij het bereiken kan. Het boeit me in elk geval het eerste uur fysiek helemaal niet waar ik naar ga luisteren. Dat komt misschien nog wel. Zet eerst maar iets op... Er wordt een krachtige en dynamische presentatie neergezet met voldoende laagfundament dat deugt en klopt en detail dat niet moe maakt, maar wel confronteert. Dat is positief bedoeld: je kunt er niet omheen en het komt dan binnen als je ernaar gaat luisteren. Bepaald niet tam, afstandelijk of afgevlakt. Voor mij klinkt het dan ook niet als een set om muziek mee op de achtergrond te draaien, want daarvoor trekt het teveel de aandacht. Redelijk confronterend dus, maar dat verdient nadere nuance... Luisteren Bij de eerste tonen (van Jolie Holland, album 'Escondido') herken ik dat er een vdH-set speelt. Ik luisterde naar een welbewust gekozen, vrij chaotisch opgevoerd stukje muziek met drie soorten blazers vanaf drie plekken in de ruimte, een begeleidingsband en een totaal a-ritmisch zingende Jolie die zo haar gebruikelijke chaos completeert. Hier blijft het fier overeind staan en walst geloofwaardig over me heen. Op andere plekken mocht ik regelmatig horen hoe zeker niet de minste sets, zelfs bij een orenschijnlijk eenvoudig nummer als dit, ineen konden storten en een slecht of goed klinkende geluidsbrij zonder verdere betekenis gingen voortbrengen -- in elk geval niet de muzikale rijkdom die het eigenlijk is. De klank (het geluid) is bij een in zekere mate geordende set (al of niet geordend met vdH methodiek) eigenlijk vanzelfsprekend goed, maar betrokkenheid en realisme zijn toch iets heel anders en zeker niet vanzelfsprekend. Het is bovengemiddeld overtuigend hier. Dat betekent niet dat er dan dus geen verbetering meer mogelijk zou zijn. Het betekent gewoon dat er nooit vermoeidheid ontstaat, omdat je (onbewust) toch altijd beseft dat je naar elektronica zit te luisteren en je hersenen zich blijven inspannen om dat tegen te spreken. Een fnuikend mechanisme, waar veel audiofielen zich vroeg of laat bij neer denken te moeten leggen. Vanaf het eerste nummer dat ik beluister weet ik: het klopt en toch kan het nog beter. Paradox? Natuurlijk niet... Tweede indruk Er passeren nog wat tracks. "Lullaby" van Leonard Cohen (Old Ideas, 2012). Dit is nu typisch zo'n prachtig meziekske wat zo goed is opgenomen dat er niks mee mis kan gaan. Behalve klinken doet het echter nog wel wat meer... De bas in dit nummer 'spreekt', en hoe! Contourrijke, complete bas en geen roommodes of staande golven. Dipoolbas. Mooi. En hoewel Cohen niet zingt, zoals altijd bijna spreekt, kruipt de diepe lading van dit lieve liedje toch over de vloer naar me toe. Ik word in stilte en, volgens mij zonder dat René het in de gaten heeft, onverwacht overmand door herinneringen (thuis draai ik dit niet gauw om die reden en hier had ik die reactie niet verwacht...). En krijg ook acuut last van een spikkelvormige huidaandoening die nog vaker terugkomt de volgende uurtjes. Tranen hou ik nog wel binnen, al is het maar net. Niet handig bij een eerste kennismaking... Het is dus oppassen wat je op gaat zetten met zo'n set, want voor je het weet zit het van binnen. De impact is echt flink. Dus komt ook "Sensitive Kind" voorbij van J.J. Cale (van het album Live), bepaald geen audiofiele, maar wel een van de meest meeslepende liveopnames die ik ken. Ongekunsteld, maar het is niet vanzelfsprekend dat je dat eraan afhoort op een gemiddelde set, waar dit vaak nogal saai en oninteressant overkomt. Je hoort bijvoorbeeld de geluidstechnicus tussentijds aanpassingen doen die een amateur niet misstaan, maar wow... die directheid en tastbare aanwezigheid... Toch komt het nu op mij ineens wat gekunsteld over. Hoe kan dat? Het is er allemaal wel, en toch ook weer niet... Hoe zit dat nu? Nog voordat we gingen luisteren vroeg ik René, op basis van wat ik visueel waarnam, of zijn harmonizers, zo laag bij de grond en voor de baffles opgesteld, wel correct kunnen werken op die manier. Hij had zich dat zelf ook afgevraagd, maar Cock verzekerde hem dat die positie niet zo kritisch zou zijn. Ze leveren immers geen 'hoorbaar' geluidsaandeel. Ze voegen geen 'klank' toe, maar versterken slechts de orde in het geluidsveld als geheel. Ik vraag daarom of René precies dit nummer nog eens wil opzetten, maar nu zonder de harmonizers. In 10 seconden zijn ze afgekoppeld en... bingo! De gekunsteldheid is nu verdwenen, wat ik klankmatig zou kunnen interpreteren als 'minder midhoog en hoog', maar belevingstechnisch als meer echtheid. Deze opname heeft dat namelijk helemaal in zich als de boel 'op orde' is. Ik kijk plotseling meer in het podium, dat diepte en breedte heeft gekregen zoals ik het van thuis ook ken en wat de reden is dat ik deze opname hier ook wilde horen. Carnegie Hall staat bekend om die luchtigheid, die verder niks van doen heeft met klankmatig hoog, maar met een ademende ruimte en echte ambiance. Interessant om dit mee te maken. René en ik bespreken het en hij herkent er iets van. Minder is soms meer. Ik omschreef het als: "je levert weliswaar iets in, maar je krijgt er wat anders voor terug wat eigenlijk een veel groter muzikaal gewicht heeft." De weergave wordt ook wat minder confronterend (wat sommigen dan schel of scherp plegen te noemen) en wordt vloeibaarder en homogener. Meer één geheel. Alsof een slecht ontworpen scheidingsfilter vervangen wordt door een correct filter. Alsof fasereinheid het wint van klankmatig spectaculaire impact. Dit zal later nog een keer terugkomen... Er komen nog wat tracks voorbij waarbij de harmonizers weer zijn aangesloten. Er is er één die ik bewust kies vanwege de ongeëvenaarde verfijning in midhoog en hoog. "Dame des Sables" van het Hadouk Trio (Live à FIP). Het komt qua laagfrequente impact, realistische middenweergave en macrodynamiek geweldig uit de verf, maar de beleving van zo ongeveer het meest verfijnde hoog dat ik ken uit een geluidsopname is er niet. Het plakt teveel aan de baffles en komt niet los, terwijl dit juist zo luchtig en subtiel kan zijn. Ik laat me verder overweldigen door het gedefinieerde, diepe en masserende laag in dit lange live-nummer en vergeet dat andere. Ik wil ook niet met en zonder harmonizers technisch gaan zitten vergelijken. Dit is wat het is en het is mooi genoeg, want als je zo'n laag kunt neerzetten in je woonruimte mag je jezelf echt wel tot de overgelukkige muziekliefhebbers rekenen. Dat klinkt heel fraai, al mag het van mij ook gerust wat minder zijn, waarschijnlijk omdat ik dat thuis gewend ben. Tweede ronde En dan nemen we even pauze in de tuin. Een prachttuin. Een mooi en smaakvol ingericht huis ook. Ik hou er wel van, van zulke huizen met een verhaal. Als we weer naar binnen gaan zet ik gelijk de derde uitstekende espresso naast me neer. Nu durf ik het wel aan om echt veeleisende muziek op te gaan zetten. Niet klankmatig veeleisend, maar veeleisend qua geloofwaardigheid van performance. Deze tweede ronde heeft opnames die zich niet kunnen verschuilen achter geliktheid of luistergemak, deels omdat het over niet-westerse ritmes gaat en soms over vocalen die wel gehoord maar niet verstaan kunnen worden. Quadro Nuevo (album: Moccaflor) bestaat uit contrabas, accordeon, klarinet, akoestische gitaar en virtuositeit en track 9 laat horen dat zigeunermuziek en klezmer inderdaad dezelfde roots hebben. Niks mis met de presentatie, die blijft staan, maar ik mis de intieme ruimte waarin het zich eigenlijk afspeelt. Net als je denkt dat het niet sneller meer kan komt er nog een tandje bij en ook dat blijft gewoon ontrafelbaar en inkijkbaar overeind. De klarinet bijt, maar niet door... Zoals het hoort. En inderdaad kan een knopaccordeon ook nog (een klein eindje) onder 100Hz weergeven... Ik wil als afsluiting, omdat het kan en mag van René, nog wat native Roma muziek horen zoals we die in Hongarije altijd gaan bekijken en beluisteren. Bezieling en virtuositeit met viool en stem en de gebruikelijke begeleidingsinstrumenten van sirba's en doina's. (Caci Vorba, Romengo, Dutar en Taraf de Haïdouks) Met name die laatste gaat toch weer licht over het randje van geloofwaardigheid. Het is weliswaar allemaal heel draaibaar en begrijpbaar, wat op zich al best bijzonder is, maar het schuurt voor mij op het punt van midhoog en hoog. Ik wil opnieuw luisteren zonder de harmonizers en opnieuw gebeurt er wat ik hoopte en verwachtte: het valt op zijn plek en klopt weer, want minder is meer. Zo'n viool, waarvan het onderblad flinterdun geschuurd is, klinkt wezenlijk anders (ijler en beter gedefinieerd) dan zo'n klassiek geval en nu voel ik weer snaren en paardenhaar tegelijk. De violist zingt zelf en zijn stem en de snaren synchroniseren nu op een manier die niet meer ten onder gaat in detail dat er niet toe doet. Ook vormt zich weer een podiumpresentatie en minder een hifipannenkoek. Het intrigeert me hoe dat kan, na al die lovende verhalen over de harmonizers. We spreken er opnieuw over en komen tot de conclusie dat het antwoord alleen gevonden kan worden als de harmonizers echt integraal met het grote systeem kunnen worden verbonden en niet ervoor staan, zo laag bij de grond. Als dat op zijn plek kan vallen zou de luisterervaring best anders kunnen uitvallen. Nu zou ik zelf ervoor kiezen de harmonizers permanent af te koppelen. Het kan ook zijn dat het gewoon aan mij ligt, dat ik te overgevoelig ben (geworden) voor de geringste mate van gekunsteldheid die door anderen misschien als weldaad kan worden ervaren. We gaan het zien... ik zou heel graag nog eens luisteren als René die volgende ontwikkelfase heeft afgerond, want die zit sowieso in de pen. Vervolgstappen? Even wat technische blabla om mee te experimenteren, met name dan gericht aan René zelf... In het ideale geval bevindt alle hardware (uitgezonderd de speakers natuurlijk) zich boven de vdH-modificatie die gekend wordt als 'de audiotegel(s)'. Dat is, vanwege de huidige fysieke opstelling van René's hardware, nog niet het geval, maar het gaat wel gebeuren. Ik zou zeggen dat dit prioriteit heeft. Zo zijn er nog enkele, hier niet nader te benoemen aandachtspunten voorbijgekomen voor wat betreft ordening en een meer optimale doorgifte van die abstracte, maar voor de muzikale presentatie essentiële ordeningsinformatie. Een ander belangrijk aandachtspunt betreft aarde. Randaarde. Als je 1 component aan aarde legt is de hele set geaard. In principe is dat niet de bedoeling voor deze geordende set. René weet dat ook, heeft het ook eerder al zonder aarde gehoord, maar de huidige aarding is uitsluitend bedoeld om brom van de draaitafel weg te nemen. We bespraken een methode waarin je dat kunt doen zonder de set zelf aan aarde te leggen. Er zijn hier 3 geluidsbronnen in gebruik: streamer, cd-speler en draaitafel. Je kunt hier eventueel ook een methode uitwerken waarbij alleen aarding aangesloten wordt als je platen draait, maar afgekoppeld wordt als je streamt of cd's afspeelt. Dan de positie van netstekkers. Als je zeker weet dat die in orde is, en dan doel ik niet op iets wat je kunt meten maar uitsluitend op gehoormatig juiste positionering, in stappen uitgevoerd, dan kun je dat loslaten. Als je (nog) niet zeker weet of die posities wel optimaal zijn, dan is het wijs om dat eens op je gemak en in meerdere luistersessies uit te vogelen. Ook een prioriteit! We bespraken een methode om dat met enige wijsheid te doen. En natuurlijk om het ergens te noteren, als het eenmaal is gedaan. Dit alles op basis van een ongeaarde set. Er is ook een audiolamp in de set aanwezig. We hebben het hier niet expliciet over gehad, maar ik wil nog zeggen dat die lamp zijn stroom moet krijgen uit dezelfde stekkerdoos / wandaansluiting als de rest van de hardware. En ook is het zo dat de fase van de lamp zelf een rol speelt, samen met de positionering van de netstekkers hierboven genoemd. Ik schreef jou al dat bij AC aansturing de fase die bij de lamp uitkomt op de middenpool van de fitting / lampvoet moet staan, maar dat de variac zelf ook een stekker heeft die je op twee manieren kunt polen. Die gaat voor de fase van de lamp uit en speelt zeker een rol. Als de variac dan correct is gepoold, kun je de lamp zelf zodanig in de variac prikken dat de fase alsnog op de middenpool uitkomt. Nog mooier zou het zijn om DC-gelijkrichting voor de lamp aan te schaffen. Dan is de fase van de variac nog steeds van belang, maar die van de lamp natuurlijk niet. En het kan verstandig zijn om toch nog eens met de optimale lichtsterkte te gaan experimenteren. Ik heb het idee dat er iets meer spanning op mag in de huidige setting en dat dit de ambiance ten goede kan komen. Tenslotte: ik heb niet goed genoeg opgelet of het mogelijk is, René, maar als dit mijn set zou zijn zou ik de luidsprekers waarschijnlijk 0,5 tot 1 meter verder naar voren trekken. Ik heb het gevoel dat de ruimtelijkheid alleen daardoor al kan toenemen, maar misschien heb jij dat allemaal al gedaan en is dit helemaal niet relevant... Als je dat doet kunnen de diffusers wellicht recht achter de speakers staan en niet, zoals nu, de erkervorm volgen. Het lijkt me dat ze op die manier namelijk het geluidsbeeld juist bundelen in het centrum, als je begrijpt wat ik bedoel te zeggen. Als ze evenwijdig aan de baffles zouden staan, zouden ze voor meer breedtespreiding kunnen zorgen, wat ook hun doel is. Nu focussen ze het achterwaarts gerichte geluidsveld meer in het midden en dat strookt wel een beetje met wat ik hoorde: een (al te) krachtig middenbeeld en weinig ambiance. Als dat allemaal niet kan, dan zou ik eens proberen hoe het is ZONDER diffusers voor het raam. Omdat die dingen nogal krachtig uitwerken, kunnen ze evengoed ook contraproductief krachtig uitwerken. Zoals met al die ontwikkelstappen in onze hobby doe je ze liefst 1 voor 1, waarna je goed uitluistert. Maar dat hoef ik jou niet te vertellen, lijkt me, maar toch... Hartelijk dank voor de gastvrijheid, ik heb genoten van een geweldige set en hoop nog een volgende keer te kunnen komen luisteren!

Zeker, zeker, maar...

Verrassend is vooral dat wij dit toestaan en die sjit schaamteloos onze kant op laten sturen.

Dat het, zoals met alles, altijd afwachten is wat het echt doet, alleen dan voor heel veel geld?

Holy moly, daar zullen veel recht-in-de-leer-zijnden op een forum met deze naam niets anders dan heiligschennis van kunnen maken! Anderzijds, er komt hier al jaren niemand nieuws meer, dus weest welkom en laat u niets wijsmaken dan goede dingen.

Dat is geen true ribbon, (dipolair), maar een bandtweetertje (monopolair) met een gesloten achterkant. Daar ging het gesprek dan ook niet over. En uiteraard zijn die dingen niet tochtgevoelig, maar dat is ook nooit beweerd.

Joh... mijn bluetooth conusspeaker is ook niet tochtgevoelig, net zomin als die in m'n telefoon... Maar ga eens terug naar je eerste, onjuiste bewering? Die is nu wel rechtgezet hoop ik.

Ik gaf al toe dat ik elektrostaat niet had moeten noemen... Magnetostaten van Apogee zijn inderdaad (meestal) fullrange ribbons, maar het zijn ook pure magnetostaten! Het een hangt samen met het ander... Het zijn ook altijd meerwegsystemen, bestaande uit tenminste één ribbon voor de laagweergave en één mrtw (midrange tweeter) lint bij tweeweg systemen. Of een apart midlint en een apart hooglint als het om drieweg fullrange ribbons gaat. De Apogee Scintilla heeft helemaal een aparte constructie, maar valt nog altijd binnen het driewegprincipe. Precies die mrtw's (ofwel de aparte ribbons voor midden en hoog) zijn logischerwijs tochtgevoelig. Ook bij Magnepan. Begrijp jij het werkingsprincipe eigenlijk wel, of doe je welbewust zo dwars? Een mrtw ribbon van Apogee of Magnepan is 0,5 tot 2,5 meter lang en 5 tot 15 gram zwaar. Bij het Apogee Fullrange model is er een mid-ribbon van 3,5 cm breed, die wel wat zwaarder is, maar even kwetsbaar blijft voor tocht en andere luchtverplaatsingen. Zo'n ribbon hangt enkel boven en onder ingespannen. Verder nergens. Hij bevindt zich in een permanent en symmetrisch magnetisch veld; de magneten zitten links en rechts over de volle lengte (bij een true-ribbon althans). Het basmembraan is een ander verhaal, maar dat is hier niet aan de orde en nooit geweest ook. Dat is geen true-ribbon, want hij hangt niet in een symmetrisch magnetisch veld. Het gaat in dit verhaal om de true-ribbons, dus de mrtw's. Het minste zuchtje wind (tocht, blazen) doet hem door zijn minieme gewicht buiten het magnetische veld uitkomen. Let wel: zelfs een crashend insect kan een mrtw vernielen, vandaar dat ze doorgaans beschermd zitten weggestopt. Structurele tocht laat de voorspanning geleidelijk verdwijnen, want een ribbon kent corrugatie die de spanning verzekert. Bij teveel en/of te vaak oprekken, door tocht of wind, komt de oorspronkelijke spanning niet meer terug. Dat is logisch. Het is identiek aan een veer die te ver is uitgerekt. Kan nooit meer goedkomen met die oorspronkelijk bedoelde voorspanning... De ribbon hangt dan slap en zal niet goed meer spelen, als ie nog speelt.... Verdiep je eens in het principe voor je weer nodeloos verwarrende dingen uitzwatelt!

Kweenie zeker, maar voor zover ik het kan beredeneren is een Apogee ook een magnetostaat. Door tocht vindt er voortdurend een te grote oprekking van de mid- en hooglintjes plaats waardoor ze al gauw hun voorspanning kunnen verliezen en dan wat slapjes overkomen. En niet meer zo fier in hun permanente magneetveldje ophangen. Bij een elektrostaat zal dat inderdaad minder aan de orde zijn.

En ook niet in de tocht...

Nou, in elk geval lang niet zoveel als kleuring door het basreflexprincipe, dus moet die kleuring vast ergens anders aan liggen. Wat natuurlijk ook heel goed kan; je kunt zomaar 10 andere oorzaken opnoemen voor kleuring...

Als je goed hebt gelezen is de ts niet zeker waar het probleem zit. En ook dat hij bereid is 15k uit te geven om het op te lossen. En dat ik hem adviseer om methodisch te werk te gaan, door te beginnen aan de basis, namelijk zijn bron controleren en daarna een diagnose van de akoestiek alvorens grote aankopen te gaan doen, aangezien hij die diagnose zelf niet kan maken. Maar als je niet leest zou je kunnen denken dat het met zekerheid in de bron zit, omdat dit zijn eerste indruk was. Een indruk die al snel in duidelijkheid kan veranderen doordat hem een heel simpel controlemiddel werd aangereikt om precies dat te controleren... Daarnaast was mijn toelichting op het spanplafond een verduidelijking van een onterecht geplaatste statische prijsstelling door iemand anders. Ik voerde het spanplafond enkel op als voorbeeld, niet als oplossing. Lezen is de kunst. De ts kan het gelukkig wel. Onnodig verwarring stichten is nergens goed voor, zeker niet voor de ts.