Mr Tube

Die IC's ken ik wel maar als je er aan gaat meten (bandbreedte) word je niet echt vrolijk. Ik ben ze in high end apparatuur ook tegen gekomen Wat ik gemeten heb is dat boven de 20KHz de amplitude in elkaar zakt met 6db/octaaf, ik zie toch liever een bandbreedte van minimaal 100KHz.

Dat gekraak kan worden veroorzaakt door een slechte transistor, is deze afhankelijk van de volumeregelaar? Ook Elco's zijn verdacht, maar ik heb ook wel eens meegemaakt dat een weerstand rot was. De versterker kan wel wat meer buffering gebruiken als daar ruimte voor is, verder kunnen er betere condensatoren in het signaalpad waarmee de ruimte en diepte in het geluid verbeterd. voor reparaties en mods kun je ook terecht bij de Audiofabriek in Haarlem. www.deaudiofabriek.nl

Ik ben het niet helemaal eens met de stelling dat de CMR alleen bij de luidspreker plaats vindt, vaak worden er verschilversterkers gebruikt in het keten en begint de CMR al bij de eerste trap van de pre. Bij de ingang van de einversterker vinden we ook weer een verschiltrap zodat er nog eens CMR plaats vindt, op deze manier blijft de symmetrie ook gehandhaafd als je toch ongebalanceerd aanstuurt. Er zijn natuurlijk vele varianten op dit thema maar op deze manier is het in mijn set opgebouwd (BAT VK60) en dat is in elk geval een volldegig gebalanceerd ontwerp.

Als ik het verschil tussen CD en SACD moet beoordelen dan wordt dat een lastig verhaal, tot nu toe dus nog geen echt goede SACD speler gehoord. Al eens de topspelers (SCD1/SCD777ES) van Sony vergeleken met een aantal gewone CD spelers (Wadia,BAT en AudioAero) en dan blijkt toch wel dat er uit een gewone speler net even meer muziek komt. Dan hebben we het over apparatuur uit de zelfde prijsklasse, voor een eerlijk vergelijk, maar ook wat minder dure spelers zoals de Micromega en Meridian wisten duidelijk te overtuigen. Uiterraard moet SACD tot veel meer in staat zijn maar de apparatuur moet ook op een zeer hoog nivo staan anders kun je beter gewone CD's blijven draaien.

Eigenlijk zie ik veel voordelen in de alles in een opzet. De afmetingen worden bepaald door de eindversterker met zijn voeding terwijl een voorversterker achterwege kan blijven, passief werkt hier prima! Ruimte voor een mooi CD loopwerk (philips Pro2) lijkt me ook geen probleem en een brok receiver is er ook nog wel in te klussen. Dit zou allemaal moeten kunnen zonder minder te zijn dan losse componenten, nog sterker... je bent een belangrijk probleem kwijt dat te maken heeft met het verbinden van verschillende apparaten en je kunt alles optimaal op elkaar afstemmen. Mogelijk nadeel is de onderlinge beinvloeding en dan denk ik vooral aan de inwerking van de zware eindversterker voeding op het Cd loopwerk, die verdragen elkaar niet.... Hoe je dat probleem moet oplossen......Accu's? Ik denk dat de high-end alles in een combi te bouwen is die net zo goed is als de top op gebied van losse componenten. Een goede poging is de Audioaero capitole maar die hebben wel het eindversterker gedeelte weggelaten, met een paar onopvallende monoblokjes zoals de Sphinx project12 die ergens in een hoekje staan lijkt het nog steeds een combi. Voorlopig zie ik nog steeds de complete combi als een compromis tussen geludskwaliteit en ruimte besparing.

Ik draai de marktwerking toch eventjes om. Uiteindelijk ging de CD bizar veel beter verkopen dan LP en was derhalve volgens de markt 'niet te duur'. Maar het was ook logisch; jij zegt dat je geen seconde meer muziek voor je geld krijgt, maar je krijgt er wel 10 keer betere kwaliteit voor terug iedere seconde. Ineens was je af van sleepruis, elementvervorming, haardvuur, jengel/jank, vervorming van preamp, acoustic feedback, een slechtere weergave van de binnenste groeven dan buitenste groeven, brom, een slechte frequentiekurve enzovoort. Dit, in combinatie met de robuustheid en handelbaarheid van een CD maakten haar een groot succes. En daarvoor werd graag 40 gulden uitgegeven. Ik geloof er niets van, dat als er geen CD recorders voor consumenten te koop waren, dat die 50 gulden van nu (22 euro) ineens 'te duur' is. Er is geen enkel ander mechanisme dat het instorten van de CD verkopen kan verklaren dan het illegale gedrag. Het illegale gedrag heeft volgens mij weinig te maken met het instorten van de CD markt. Vroeger deden we dat ook al met tapedecks en cassettedecks waarmee LP's naar hartelust werden gecopieerd, kasten vol met tapes en cassettes.... Wellicht is massaproductie van illegale media wel een serieus probleem, vroeger waren dat de witte platen. Serieuze muziekliefhebbers kopen nog steeds origineel en dat is volgens mij niet echt minder geworden. Ik denk meer aan verkeerd management, die willen vooral ons beinvloeden met valse onderzoekresultaten. Ik ga ervan uit dat mensen die een copie maken van een CD in de meeste gevallen anders die CD toch nooit hadden gekocht ook al konden ze niet kopieren, in dat geval heeft de maatschapij ook geen inkomsten misgelopen. Wat ik ook zie gebeuren is dat steeds meer kleine labels komen met goede muziek en dat is volgens mij ook een bedreiging voor de grote maatschappijen. Ik ken trouwens een aantal mensen die Sony music boycotten vanwege de afspeelproblemen met hun Cd's

Ik heb pas een satelliet schotel geplaatst met bijbehorende zooi, ik merk geen verschil in geluidskwaliteit bij het draaien van CD of LP. Wel gaat het mis als de DVD speler op de audioset wordt aangesloten, dan wordt het geluidsbeeld kleiner. Om dit probleem te verhelpen heb ik de sat receiver met een TOSlink verbonden met de CD speler en de DVDspeler met een AT&T kabel. Door de optische verbinding met de video gerelateerde apparatuur is er een gelvanische scheiding tussen deze apparaten. Zowel de sat receiver als de DVD speler maken nu gebruik van de DAC van de CD speler zonder nadelige invloeden, aardvereffeningsstromen zijn vaak de grootste bron van ellende. Met amerikaanse produkten hebben we wel vaker problemen, hun hebben andere ideeen over aarding enzo. Zoek dit vooral in de netaansluiting met de beijbehorende ontstoorcondensatortjes, maak hier maar stoorcondensatortjes van..... Bij de AudioAero (uit Frankrijk) zaten deze ondingen er ook in en veroorzaakte een hoorbare brom, na het verwijderen van de C'tjes was de brom ook weg en een hoorbaar groter geluidsbeeld.

Een eindversterker met volumeknop kun je feitelijk beschouwen als een geintegreerde versterker, soms zul je wat gain tekort komen maar als je voldoende hard kan zetten dan zal dat een worst wezen. Dan staat de volume knop wat verder open dan dat je normaal gewend bent. De meeste CD spelers zullen geen problemen hebben met een ingangsimpedantie van pakweg 10K maar in sommige gevallen kan het voorkomen dat met een losse preamp ertussen het wel beter klinkt. Over het algemeen kun je stellen dat een CDspeler direct aansluiten op de eindversterker alleen maar voordelen heeft, het signaalpad is korter en jebt een interlink minder in het signaalpad zitten. Als je meerdere bronnen wilt aansluiten is het wellicht een idee om de ingangen van de eindtrap uit te breiden met een schakelaartje aan de achterkant. Zoiets heb ik bij de AudioAero ook gedaan om analoge bronnen te kunnen aansluiten (is een CD speler met volumeregeling)

Een cirquitje om 4 ohm aan te sluiten op 8 ohm????? Er zit gewoon een extra tap op de uitgangstrafo zodat je voor beide imedanties een optimale instelling, de gemiddelde impedanties is meestal rond de 5 a 6 ohm als de fabrikant 8 ohm opgeeft. De versterker zal het beste presteren als de luidsprekers op de 4 Ohm uitgang zijn aangesloten. Dit levert een betere lineariteit op en een gunstigere dempingsfactor maar iets minder vermogen hoewel dat vaak verwaarloosbaar is.

Inmiddels verder aan het experimenteren geweest en nu de versterking van de phonotrap wat teruggedraaid, nu kom ik wel wat gain tekort maar er is veel meer muziek! OK wat overdreven misschien..er is een subtiele verbetring. De filtering volledig actief maken misschien, je vraagt dan iets minder van de eerste opamps. Nee toch maar niet, dat leverde geen winst op...integendeel. Het is toch wel de moeite waard om met een lagere versterking te draaien dus maar eens kijken of op een andere anier de gain op te peppen is. Uiteindelijk aan de uitgang nog een buis (6922) erbij gezet voor de laatste 20dB versterking, ondertussen ook weer een netvoeding gebruikt en ben inmiddels zeer tevreden over het resultaat. Er is nu een hele mooie hybride phonotrap ontstaan waarbij nog steeds maar een koppelcondensator in het signaalpad zit, voor de tussenliggende trap is nu een OP275 gekozen. De OP275 is een fraai klinkende Opamp heb ik gemerkt, deze zitten ook in de AudioAero (ook in samenwerking met een buis). De versterking van ingangstrap is nu ongeveer 20x en de tweede trap ca 5 zodat we met de buis samen op een 60dB uitkomen

De invloed van HF op audio is groot! uiterraard is het goed om in beginsel een goed ontwerp te maken waarbij de schakeling ongevoelig. in de praktijk betekent dit dat het maar ten dele lukt, geen component is perfect en daar moeten we dus rekening mee houden. Vooral halfgeleiders hebben last van parasitaire capaciteiten welke niet lineair zijn (buizen minder) en deze laten zich vooral in het HF domein gelden. Wanneer HF het audiocirquit binnendringt dan ontstaat er intermodulatie vervorming welke ook in het audiogebied hoorbaar is, dit leidt tot vertroebeling van het signaal. Hoe kunnen we het tegen gaan? Om te beginnen een goed printontwerp, nadenken bij elk spoor hoe de stromen lopen en wat de eventuele zelfinductie is en of er kans bestaat voor het oppikken van HF. HF filters plaatsen op de in en outputs en de netaansluiting(ferrietkralen). Afscherming (een geheel gesloten behuizing houdt nog steeds niet alles tegen) Bedenk dat HF storingen bij goede ontkoppeling door de voeding nagenoeg dood geslagen kunnen worden maar dat er genoeg andere wegen zijn dat het HF signaal kan afleggen naar het gevoelige audio cirquit. Ik denk dat alle matregelen helpen maar zelden leiden tot een 100% dekkend resultaat, en dan zijn we toch aangewezen op goede netkabels en interlinks. Na het nemen van dergelijke maatregelen zal gehoormatig meer resolutie en vooral rust waarneembaar zijn, er is meer muziek! De S klanken zijn minnder scherp en klinken veel zuiverder. Dynamiek verlies zie ik als minder vervorming en wordt door mij niet als negatief ervaren, het kan zijn er dan een tekortkoming elders in het systeem aan het licht komt of in de opname en dan spreken we wel van dynamiekverlies. Vaak kun je daar niet veel aan doen zonder verder te tweaken maar is het vooral zaak dat het voor de luisterraar prettig klinkt, een kwestie van keuzes dus. Ik kan mij dus voorstellen dat luidsprekers zijn gekozen met een bepaalde set, het kan zijn dat na verandering van kabels de extra rust niet als prettig wordt ervaren omdat er teveel rust ontstaat. Wat nu? andere luidsprekers of de oude kabels weer terug? Welkom in de slangenkuil die audio heet

Om de vraag van de topicstarter eens te beantwoorden het volgende. Als de schakelingen van de Phonotrappen in kwaliteit vergelijkbaar zijn dan is een ingebouwde trap te prefereren. Dat scheelt in elk geval een interlink (de beste interlink is geen interlink) en dat is een verbetering. De reden dat we een losse Phonopre willen is vaak dat de ingebouwde pre niet voldoet of te weinig mogelijkheden biedt maar dat was de vraag niet.

Mijn indruk was toch wel dat de lenteshow erg rommelig was, je zag en hoorde van alles door elkaar. Wel een indruk van de nieuwe ontwikkelingen/produkten gehad en de nodige kontakten gelegd. Cafe Engels was zeker beter, daar vielen de Magnapans op door een uitstekende prijs/kwaliteitsverhouding. Bij Audionote ben ik ook wat langer blijven zitten, Peter Q draaide wel erg hard maar met name de rock muziek gaf wel een echt live gevoel. Het verbaast me iedere keer weer hoeveel dynamiek er zit in die speakers van audionote, ik heb ze al vaker bij de hand gehad. Verder nog wat LP's en CD's gescoord, vooral technicon had een hoop interessant materiaal. Al met al verder best wel een gezellige dag al vind ik de VAD toch een stuk professioneler overkomen.

karakteristieke impedantie is van belang bij grote kabellengtes en dan is het aanbevolen om ook karakteristiek aan te sluiten (110Ohm), Bij korte verbindingen geldt: zo laag mogelijke uitgangs impedantie en is karakteristiek afsluiten ook niet nodig. Kabelcapaciteit is al snel 100 tot 300pF per meter, en sommige linedrivers kunnen daar al moeite mee hebben.

ieder zijn eigen religie! Voor mij is audiotechniek pure wetenschap en geen religie, meten is weten! De site van Breem vind ik erg kort door de bocht, dat kabels geen verschillen geven is onzin. Bij luisprekerkabels speelt vooral materiaal een belangrijke rol omdat de stromen vrij groot zijn en er gemakkelijk vervorming kan ontstaan als het materiaal onzuiver is. Bij interlinks wordt het helemaal complex, hierbij gaat het om de interactie met de in en outputs van de aangesloten apparaten. Laatst eens twee kabels vergeleken waarvan kabel A ietwat scherp klonk maar een mooi ruimtelijk geluidsbeeld neer zet en kabel B die hier iets minder presteerde. Met een frequentie sweep meting waren beide kabels identiek, maar meten in combinatie met de versterkers kwam er een heel ander plaatje tevoorschijn. Kabel A gaf met een behoorlijke ringing bij een 10KHz blok spanning, en kabel B ietwat minder maar er was weer meer ruis op de uitgang..... De ringing ontstaat door de uitgang van de voorversterker welke niet echt blij is met de capaciteit van de kabel (ca 250pF), het ruimtelijke beeld wordt vooral verziekt door de ruis die ontstaat door lekstromen tussen de apparaten waarbij de kabel als een soort Vi omzetter werkt en dan het stoorsignaal bij het audiosignaal laat komen. Oorzaak van het probleem zat hem in de aangesloten DVD speler welke ten allertijden ongeacht de polariteit van de netsteker een flinke storing dumpte op het audiosysteem welke dan merkbaar wordt tussen de voor en eindversterker. De iets hogere weerstand van de mantel van kabel B zorgde ervoor dat het probleem erger was dan bij Kabel A. DVD speler afgekoppeld en de gehoormatige test gaf nu een duidelijke verbetering voor kabel B aan. Verder een modificatie aangebracht aan de uitgang van de voorversterker om het ringing effect te verminderen en de verschillen tussen de kabels waren nog nauwlijks waar te nemen. Ik wil hier maar mee zeggen dat alles meetbaar is zolang je maar weet wat je moet meten en hoe, dit is maar een simpel voorbeeld maar dat kan natuurlijk veel verder gaan met vervorming metingen en fasegedrag. Bedenk dat bovenstaand onderzoek al snel een paar dagen kost voordat je helder in beeld hebt hoe je de set kan optimaliseren. Conclusie: er is geen beste kabel, maar wel een beste match. verder zijn er wel genoeg slechte kabels in de omloop.

Ik vind buizenversterkers erg mooi en muzikaal maar het is absoluut niet de one and only voor mij. De laatste tijd heb ik ook hele mooie transistor en mosfet versterkers gehoord, denk dan vooral aan BAT en Mark levinson maar ook de Nuforce ref9 weet behoorlijk te overtuigen met klasse D techniek. Ieder ontwerp heeft zo zijn eigenschappen en wat je vooral hoort is de filosofie van de ontwerper, en soms helaas ook die van de marketing manager.... Jammer genoeg zijn er vele luidsprekers welke niet goed met buizen zijn aan te sturen en dan moet je al voor een goede transistor versterker kiezen, liefst een die tot 1 Ohm kan aansturen.... vind die maar. Wat de vervorming betreft klopt het gedeeltelijk dat deze bij lage uitsturing het hoogst is, dit komt vooral door de cross over vervorming. Zet de boel in klasse A en dan heb je een hele andere versterker, dan is de vervorming ineens erg laag bij lage vermogens.

weet ik nog een mooi voorbeeld: We nemen een gelijkricht buis en gaan een vergelijkingstest aan door verschillende buizen te vergelijken op het gehoor. Er zal een bepaalde buis als winnaar tevoorschijn komen die het best klinkt. Ga het rondbrullen dat de AZ1 de beste gelijkrichtbuis is en dat de verschillen erg groot zijn en iedereen gaat op zoek naar de AZ1 en er valt goud te verdienen. De test klopt, daar heb ik alle vertrouwen in en silicium is natuurlijk uit den boze! Wat is de waarheid? De electrische eigenschappen van een gelijkrichtbuizen verschillen nogal en dat betekent dat voor elk type buis de achterliggende componenten van het CLC filter opnieuw berekend moeten worden omdat anders de voeding instabiel wordt. Vaak klopt daar al niet veel van maar met een slome (hoge Ri) gelijkrichtbuis is het leed nog wel te overzien. Bij een betere gelijkrichter wordt de voeding instabiel en gaat de geluidskwaliteit achteruit, met slicium is het helemaal verschrikkelijk. Als je dus een andere buis toepast of silicium plaats (wat ik beslist niet verkeerd vind) dan moet je wel de voeding opnieuw berkenen wat betreft de L en C componenten. Hierbij geef ik maar aan, tweaken is leuk maar je moet wel weten wat je doet.

De Creschendo blijft in mijn optiek nog steeds het beste Elektuurontwerp, hij is wel nog overtroffen door de Creschendo 2000. Het belangrijkste verschil in de 2000 is het feit dat de openloopgain wat teruggenomen is en daarmee de tegenkoppeling wat milder is. Dit is eenvoudig bij de oude Creschendo aan te passen met wat weerstandjes, verder zijn er geen spectaculaire veranderingen en hebben deze meer te maken met verkrijgbaarheid van onderdelen. Verder zeker een mooie versterker en een van de beter zelfbouw ontwerpen

Ik heb nu een servo in de phonotrap toegepast zodat ik de laatste cap kon elimineren. Deze is opgebouwd als een tweede orde filter warvan het laatste deel passief is zodat de (negatieve) eigenschappen van de servo-opamp hier ook gefilterd worden. De zaak verder nog behoorlijk hoogohmig gehouden zodat de invloed op het signaal minimaal blijft. Ben er wel achter dat met name het passieve deel vraagt om hele goede condensatoren (M-cap) Nu is het komplete audiopad DC gekoppeld.....

Kun je eens uitleggen wat die 200KHz en 1MHZ er mee te maken hebben, kan ze niet plaatsen in het hele audioverhaal:blink: gr., Jeroen Dat heeft alles te maken met interferenties en stabiliteit, gaan we uit van een 78xx IC dan weten we dat bij hogere frequenties de stabiliserende werking 0,0 is. Condensatoren (Elco's) hebben ook niet de eigenschap om hoge frequenties dood te slaan, een goede bypass condensator doet dan al wonderen. Opamps maar ook discreet opgebowde electronica hebben een voorbeeldige openlop gain van 100dB of meer maar dat geldt alleen voor DC, bij 100KHz is daar nog maar 40 a 60dB van over. Dat betekent dat storingen op de voeding van deze frequenties en hoger gemakkelijke in het signaal terecht komen en weer interferenties veroorzaken met mengproducten die hoorbaar zijn. Een mooi voorbeeld is de GSM telefoon! welk audiosysteem kan 900MHz of 1800MHz laten horen? Wat ik bedoel is dat in gebieden waar de electronica niet meer goed werkt de storingen vrij spel krijgen, dit kunnen we op twee manieren verbeteren: Door de zaak van buitenaf ongevoelig te maken voor de hoogste frequenties d.m.v. filtering en door de electronica met een zo hoog mogelijke bandbreedte te ontwerpen zodat deze in staat is om zelf ook HF storingen dood te slaan. Bij voorkeur heb ik een voeding welke over een grote bandbreedte een lage uitgangsimpedantie heeft, zeg maar tot 1MHz. Dit kan met condensatoren gerealiseerd worden vanaf een bepaalde frequentie, maar voor het zover is komt daar nogal wat bij kijken.

Dit bewijst dus weer eens hoe belangrijk de voeding is! Een voeding moet schoon en stabiel zijn, dat geldt niet alleen voor de gelijkspanning maar ook het HF gedrag is hier van toepassing. De welbekende 78xx en 79xx zijn dat in elk geval niet en met name de 79xx is onbelast gewoon instabiel. De LM317 en LM337 is een veel betere keuze maar nog beter is een shunt regeling of een combinatie darvan, bij het ontwerpen van een voeding is het belangrijk om ook eens te kijken hoe deze zich bij 200KHz gedraagt of bij 1MHz. Ik ben wel eens een Phonotrap tegen gekomen (akoustech PH1) welke was uitgerust met zo'n 47000uF aan afvlakking via een CRCRCRCRCRC netwerk (4x) en dat voor 4 opampjes. Geen stabilisatie verder, wel zeners....dus het kan ook simpel! De geluidskwaliteit van deze Phonotrap was zeer verrassend.

Voor modificatie van de versterker kun je terecht bij de Audiofabriek in Haarlem. www.deaudiofabriek.nl Wat RCA pluggen betreft, laten met name bullet plug en Nextgen overtuigende verbetering horen. Het is duidelijk dat het systeem waarmee de verbinding wordt gemaakt hier de bepalende factor is, Bulletplug is mechanisch wel de mindere dan WBT maar dat komt ook in de prijs tot uiting.

Ik heb inmiddels besloten dat de OP270FZ de ware is voor mijn MC ingang, de schakeling lijkt zelfs nog opener te klinken dan de Phonomena met Accuvoeding. De AD797 heeft het net niet en heeft ook geen lagere ruis dan de twee parallel geschakelde OP270's (wel op papier). Groot zijn de verschillen ook weer niet en ik vond de vergelijkende test dan ook wel lastig, ik geloof dan ook dat je met beide mogelijkheden een hele goede MC/MM voorversterker kunt bouwen. Ik laat de OP270FZ het liefst niet meer versterken dan 30dB bij 1KHz (vanwege de RIAA is dat 50dB bij 50Hz) anders wordt de bandbreedte teveel beperkt en de vervorming te hoog. De tweede trap blijft de OPA637 welke ook 30dB voor zijn rekening neemt om zo totaal 60dB te halen, ik heb nu nog een BG NX condensator aan de uitgang en overweeg nu om een servo te monteren met OP07. Dit is in mijn beleving de ultime servo regelaar....