ALBERT MANGELSDORFF
(1928-2005)
GRETIG SOLIST
Door Frank van Leeuwen
Amsterdam, 27 juli. De Duitse trombonist Albert Mangelsdorff, die maandag op 76-jarige leeftijd in zijn woonplaats Frankfurt am Main overleed, werd ook in Amerika gerekend tot de besten. Hij had een prima timing en een formidabele techniek en was een van de eersten die "multiphonics" kon spelen: meerdere tonen tegelijk.
Mangelsdorff had daarbij een brede belangstelling: van dixieland tot rock en "free jazz". Zo maakte hij een plaat met sitarspeler Ravi Shankar (New Jazz Ramwong) maar ook een met de wonderbasgitarist Jaco Pastorius (Trilogue-live). Zijn erkenning in Amerika was te danken aan pianist John Lewis die hem in 1962 uitnodigde voor de lp Animal Dance. Drie jaar later speelde hij op het Newport Jazz Festival en won hij de "Critics Poll" van muziekblad Down Beat.'
Dat was nogal bijzonder omdat Mangelsdorff begon op viool en vervolgens optrad als gitarist. Met de trombone begon hij pas op zijn twintigste, eerst in dixieland-muziek, later in bebop-groepen. In het orkest van de Hessische Rundfunk leerde hij discipline en met de International Youth Band van Marshall Brown deed hij zijn eerste ervaring in Amerika op.
Mangelsdorff was een der eerste (jazz)trombonisten die echte solo-concerten speelde, dat wil zeggen: zonder enige begeleiding. Bij zo'n optreden tijdens de Olympische Spelen van 1972 in Munchen trok hij zoveel aandacht dat hij de uitnodigingen nauwelijks aankon.
Hij maakt platen met meesterdrummer Elvin Jones ('75), diens collega Alphonse Mouzon ('76) en saxofonist John Surman ('77) en speelde in grote orkesten als Alexander von Schlippenbachs Globe Unity Orchestra en het United Jazz & Rock Ensemble.
Behalve als muzikant was Mangelsdorff ook actief als bestuurder en organisator. Hij speelde een rol in de Union Deutscher Jazzmusiker, leidde met de Franse Bassist Jean-Francois Jenny Clark de German-French Jazz Ensemble, kreeg in 1994 een prijs naar zich genoemd en werd in 1995 muzikaal directeur van het JazzFest Berlin. Albert Mangelsdorff was echter voor alles een gretige solist die zijn speelplezier uitte op een moderne trombonisische manier: met indrukwekkende dubbeltonen, gierende knijpers en grommende bassen.
(nrc)
