KT88

DanQ, vrienden. Ik heb echt wel mijn slechte dagen/periodes hoor, maar ik probeer (tegenwoordig) dan niets te posten op de fora. Doe ik dat wel, dan kan het behoorlijk ongenuanceerd overkomen. Pijn doet veel met een mens, maar niets goeds.

Mooi zo, fijn dat er 1 probleem is opgelost. Misschien kunnen we ook helpen met de platenspeler, laat maar eens horen.

Wat dat betreft is er een aantal factoren in mijn leven mooi samengevallen, inderdaad. Op het juiste moment op de juiste plek, zeg maar. En veel goede mensen leren kennen waarvan ik veel heb mogen leren. Zonder deze mazzel was ik nergens geweest. Hert is goed dit altijd te beseffen.

Gegeven de reacties, rust ik mijn koffer. Natuurlijk is dit alles niet wetenschappelijk verantwoord, maar daarover maak ik mij al lange tijd niet echt druk meer. Iedereen en elke fabrikant kan een versterker, luidspreker, element en noem maar op bouwen. Het zijn dié producten die, naast de meettechnische prestaties, nèt effe dat ondefinieerbare *extra* in huis hebben, dat je bij de strot grijpt. Ik meen een vlaag van begrip te hebben waar je dergelijke kwaliteiten moet zoeken, vinden én toepassen. Ik zeg met opzet een vlaag, een hint. Want echt begrijpen en dus stelselmatig toe kunnen passen kan ik (nog) niet. Het is meer hit-or-miss bij mij. En een technische verklaring heb ik al helemáál niet, ondanks dat ik mijn weg in de elektronica wel kan vinden. Audio-esoterie. Het zal een doorn in het oogr zijn van de meeste mensen, en van de technisch onderlegden in het bijzonder. Wat dat betreft ben ik een ketter, ja een heiden, in die gemeenschap. Soit.

Sterker nog: ik heb bij sommige muziek op CD of van HD nog steeds dat ik op bepaalde punten een tik verwacht, of even overslaan, van de vroeger veel gedraaide LPs. Die tik of kras komt dan niet, maar wordt dus wèl verwacht. Na 40 jaar nog steeds. Ik heb vaak 's nachts dat ik muzieknummers verzin en als het ware in gedachten kan horen, terwijl ik dat soms pas maanden later uitwerk met de synths en een sequencer programma. Hoe zat dat ook alweer met dat auditieve geheugen van 8 seconden?

De tegen-EMK van een wisselfilter-spoel (evenals die van de drivers!) moet ergens worden afgedempt en dat gebeurt in de versterker, niet in de driver.

Tegenkoppeling, Jack. Zowel locaal als in de algehele loop. Het maakt de cijfers mooier, maar heeft ook eigenschappen die in bepaalde gevallen de weergave kunnen veranderen en meestal niet ten goede. E.e.a. is zeer afhankelijk van de eigenschappen van de belastende weergever.

En juist dát vraag ik me al heel lang af. Ik vermoed zomaar dat er méér mensen zijn met dit vermogen dan (ook hier weer) wordt aangenomen. Om bij de Hifi te blijven: mensen als Harry van Dalen, Marco de Wilde en nog een aantal in deze beroepsgroep hebben deze eigenschap (in verschillende mate) ook. Ik ken in de hobbysfeer ook verschillende mensen die dit kunnen, en dat is gek genoeg onafhankelijk van leeftijd (binnen grenzen uiteraard). In wetenschappelijke kringen heerst de overtuiging dat geheugen voor geluidseigenschappen slechts 8 seconden bedraagt, een "feit" dat ikzelf nooit heb willen aanvaarden gezien mijn eigen ervaringen (en wat met zulke proefjes als hierboven met J.V. mijn huidige mening dus wéér bevestigt). Verder is het enkele begrip "gehoor", of de kwaliteit ervan, naar mijn mening veel te beperkt. Een musicus luistert heel anders dan een geluidstechnicus, en ook binnen deze groepen zijn er weer grote verschillen in HOE er wordt geluisterd en welke eigenschappen de boventoon voeren. Om even bij mezelf te blijven: ik ben musicus (piano), opname- en mastering technicus (weliswaar lang geleden), audio-elektronica technicus en tenslotte gewoon liefhebber van en luisteraar naar ingeblikte muziek. In elk van deze disciplines gebruik ik het gehoor anders. En waarschijnlijk geldt hetzelfde voor heel veel meer mensen, onder meer afhankelijk van de stemming en de acoustische omstandigheden waarin men luistert. Uiteraard telt als zwaarste eigenschap in welke richting en mate het gehoor ontwikkeld is. Om daarom te zeggen dat "we" zus en zo luisteren met die en die berperkingen, en dat ook als wetenschappelijk feit vast te leggen, is mij dus een brug te ver.

Ook een blinde kan zich op zijn manier zorgvuldig voorbereiden op het oversteken van een drukke straat. (OK, ik chargeer natuurlijk, maar soms lijkt het wel of ambtenaren volledig van de werkelijkheid zijn losgezongen)

De kracht van een idler drive is nu juist de stabiliteit, een rotsvast geluidsbeeld zonder jank of FM, waar je diep in kunt kijken. Groefmodulatie speelt hier niet. Rumble is geen issue (meer), althans niet bij de moderne idler drives die ik gehoord heb - in ieder geval nog altijd beter dan de eigen SNR van de plaat/opname. Snaar, en zeker de Thorens/Linn achtigen, heeft altijd iets wazigs, zweverigs (ook al toont de statische zwevingsmeting dat niet aan). Sommigen noemen dat zels zwoel. De tafel van Cock is een uitzondering, want die gebruikt geen rubber snaar. Direct drive (althans de oudere types) lijkt een snaarstrak principe, maar gezien het principe van de veelpolige spindlemotor worden er aan het plareau steeds kleine rukjes gegeven die ook hun hoorbare invloed hebben (e.e.a. afhankelijk van plateaumassa). Ik denk dan bv. aan mijn eigen SL110 die vóór een kleine modificatie mijnerzijds altijd wat "saai" over kwam (niet echt instabiel stereobeeld, maar wat plat). Hoe dit bij de nieuwe, recent uitgebrachte types is weet ik niet, die heb ik nog niet gehoord. Maar uiteindelijk is de plaat zèlf de meest bepalende factor.

We zijn volkomen offtopic, maar enfin. Dat idee van "iedereen aan het werk" is niet realistisch meer. Er is amper zinvol werk, alleen baantjes-schepperij wat alleen maar geld kost ipv. oplevert. Alles verhuist steeds naar de goedkoopste arbeidslanden, dat is nu China maar zelfs dat wordt al te duur. Dus naar andere Aziatische landen. Ergo: in de "ontwikkelde landen" (HA!) is nauwelijks zinnig werk meer, waar geld mee te verdienen valt. Maken Duitsland, Frankwijk en enkele voormalige oostbloklanden nog materiële zaken, in Nederland leveren we "diensten" en lopen er miljoenen managers, adviseurs en consultants rond. Dat levert niets concreets op, maar ze worden wel dik betaald. Waarvan? We hebben onze eigen industrie en kleinhandel kapot gemaakt, en dat hebben we ZELF gedaan door altijd alles goedkoper te willen, zodat de industrie wel MOEST uitwijken naar lage-lonen landen. We bestellen allemaal bij Ali, kopen online en met een volkomen foute mentaliteit van "ik zou wel gek zijn om hier duurder in een winkel te kopen!" Zo werken we allemaal mee aan de ondergang van het "westen", en het is nog maar de vraag of dat erg is, want we zijn volkomen fout bezig door de mensenlijke maat uit het oog te verliezen en de planeet in rap tempo te slopen. In ieder geval zijn de zwaksten in de samenleving, zoals altijd, het meest kwetsbaar en gaan er langzaam maar zeker onderdoor. Veel werk is er dus niet meer, hooguit voor de hoger opgeleiden maar zelfs dat wordt minder. De middenklasse is zo goed als verdwenen (eens de kracht van ons land), en er is en groeiende enorme onderlaag van mensen die buitenspel staan wegens ziekte, gebrekkige opleiding of anderszins. Met dank aan de politiek als geheel en niet uitsluitend de VVD, want ze werken er allemal aan mee. Daar komt de Corona-ellende nog bovenop, en onderschat de gevolgen daarvan niet! Dus: hoe gaat het eruitzien na de corona? Ik heb zo'n idee dat het zoiets zal worden als na de 2e wereloorlog: enorme armoede, gebrek aan betaalbare woningen, verslonzing van de maatschappij. Geen erg prettig vooruitzicht.....maar we hebben het voor een groot deel echt aan onszelf te danken. Gelukkig zal ik het waarschijnlijk allemaal niet meer meemaken.

Waarschijnlijk kent Cock het truukje al, maar zoniet: het enkele windingen terugwikkelen van de spoeltjes op de drager(s) heeft een erg goed effect bij MC's, en zeker bij de high-output MC elementen. Het geeft een minimaal verlies in uitgangsspanning, maar verder gaat alles er zo ongeveer op vooruit (afbeelding, kracht, stabiliteit). Dit is overigens ook de reden dat bepaalde vd Hul elementjes het nèt effe wat beter doen dan de standaard. Vroeger kon je dit hem vragen; of die zoon van Ketelaar dit ook doet weet ik niet.

Die meervoudige keuzeschale;aar is inderdaad een zwak punt bij vele van deze jaren '90 versterkers. Vervanging is niet echt meer aan de orde, gezien de benodigde schakelaar-units al lang niet meer bij de importeur en servicecentra in voorraad zijn. Snelste en goedkoopste oplossing is een apart phono-voorversterkertje te kopen en die aan te sluiten op een nog vrije line-ingang (aux, tape, whatever). Bijvoorbeeld de Behringer PP400 heb je al voor iets van 25 euro. https://www.thomann.de/nl/behringer_pp400.htm?glp=1&gclid=EAIaIQobChMIk-XD7aSr7QIVjaZ3Ch262AYgEAQYASABEgI6cvD_BwE

Zijn er hier nog liefhebbers voor een Nakamichi LX-3 cassettedeck? Schijnt niet op te nemen (zelf nooit geprobeerd), staat is gebruikt maar goed. Speelt in ieder geval uitstekend af. Gratis af te halen in Huizen 035, wordt niet verstuurd. Foto ter illustratie is van internet.

Dat is een discussie die al zo oud is als de betere audio.... ;) En naar mijn mening een uiterst subjectieve benaming en oordeel. Voor mij is high-end de poging van een fabrikant (of een hobbyist!) om een zo goed mogelijk presterend apparaat te maken, cost-no-object, en met een eigen filosofie. Omdat de aantallen bij zulke kleine fabrikantjes of hobbyisten maar klein zijn, is de prijs noodgedwongen hoog en dat is ook een factor die meespeelt. Echter: niet alles wat duur is, zal vanzelf high-end zijn, en het omgekeerde is ook waar. Er komt bv. uit China tegenwoordig erg leuk spul dat uitstekend presteert voor relatief weinig geld. Maar als je heel secuur en technisch gaat kijken, laten onze Chinese vrienden vrijwel altijd wel ergens een steekje vallen in het ontwerp of de productiemodellen. En ook daarin verschilt high-end van "gewone" apparatuur, althans naar mijn mening. Kortweg zou je kunnen zeggen dat bij high-end er extreem veel aandacht is besteed aan ALLE mogelijke technische facetten en materiaal-soorten. Een Supertech apparaat in een dikke, zwar behuizing is dus géén high end. ;)

Ik ben het eens met Sodejuu, deze tafels zullen om en nabij gelijkwaardig presteren. Geen high end, maar gewoon degelijke jaren '70 apparaten die met wat onderhoud nog jarenlang meekunnen. Houd er rekening mee dat tafels uit die tijd een lichte tot middelzware arm hebben, waarbij het gebruik van MM-elementen de voorkeur verdient. MC kan eigenlijk alleen als deze een wat hogere compliantie hebben (denk dan bv. aan Denon high output DL110/160 e.d.). Maar gezien de prijs- en prestatieklasse verwacht ik niet dat je hier een dikke MC op gaat zetten. Een aanrader is wat mij betreft de MM-serie van Nagaoka: MP110 en verder, of eventueel Goldring 10xx series .

Mooi wark, mannen! Probeer ook eens welke richting in jullie situatie het beste resultaat geeft. Als je geen verschillen in richting opmerkt, dan heb je een prima audiosysteem zonder ernstige aardpotentiaal-verschillen. Het juist polen van de netsnoeren speelt hier dus ook een rol in!

Dit begrijp ik niet. Gaat het om het uiteindelijke resultaat, of wil je gewoon experimenteren met "afwijkende" (op welke wijze dan ook) producten? Ik begrijp je nieuwsierigheid wèl heel goed, maar het uiteindelijke doel is toch een apparaat/combinatie die je voor lange tijd blij maakt? Tenzij je doel is om gewoon die ervaring met allerhande apparatuur op te doen (en er eventueel over te schrijven), dat kan natuurlijk ook. Ik heb het idee dat je zelf niet goed weet wat je wilt. Probeer dat eerst eens helder te krijgen voor jezelf, dat maakt aankoopbeslissingen eenvoudiger.

Pruys & Rafalowicz is de juiste naam. Het aardige is dat Harry van Dalen daar in de '80s als verkoper heeft gewerkt (en toen al een neus had voor het betere werk). Overigens blijf ik bij mijn mening dat het totaalplaatje bekeken/beluisterd moet worden; je kunt een element (of luidspreker, of wat dan ook) nooit op zichzelf staand beoordelen. Dat is juist de kracht van goede recensenten (of zou dat moeten zijn): ze kunnen een nieuw product relateren aan voorgaande ervaringen en het aldus ook in een positie plaatsen waar het voor bedoeld is en waar het optimaal kan presteren. Even een overdreven voorbeeld: in die Graham arm kun je een Allaerts plaatsen, maar die zal beslist niet optimaal (om niet te zeggen donders beroerd) kunnen presteren. Dat ligt niet aan het element off de arm, maar aan de combinatie die niet matcht. en zo is het met luidsprekers, maar ook met elektronica.

Charles: bedenk wel dat het afspelen van platen een gecombineerd resultaat geeft, van draaitafel, arm, motor, phonostage, instellingen, materialen enz. Zelfs (het materiaal van) de ondergrond speelt een rol. Lezen van beoordelingen door anderen kan hooguit een indicatie geven, maar daar zou ik niet al te snel mijn oordeel op baseren. Element X kan razend goed beoordeeld worden in de pers, maar als dat element in jouw combinatie gewoon niet tot presteren komt (kán komen), dan word je wel op het verkeerde spoor gezet. Helaas kun je elementen zelden tot nooit op proef krijgen, al vermoed ik dat er bij de ons bekende adressen wel eens wat te regelen valt. ;)

Niet bij de spoelen an sich, wel bij de verkrijgbaarheid van geschikte typen. Maar ik denk dat Cock daar wel bij kan helpen. Puur technisch gezien: zowel een spoel als een condensator geeft een zekere faseverschuiving die resp. afloopt en oploopt bij stijgende frequentie. In dat opzicht (dus zuiver qua nadelen) schiet je er weinig mee op. Het voordeel van een spoel is wel dat die ook DC koppelt (mits de stroom niet te hoog is), waardoor je condensatoren direct in serie kunt vermijden en dus DC kunt koppelen. Verder is er dan die reciproke impedantie, die ook ontwerp-technisch voordelen biedt. En volgens mensen die het hebben gehoord levert dat ook klankmatige voordelen op (ik heb een L(C)R trap nog nooit echt gehoord). Inderdaad geen C direct in serie, maar dus ook geen spoel. Overigens heb ik geen idee of Marco die AT8000 nog op voorraad heeft.

Dat schema is niet van mij hoor, maar van de Millett. De mijne ziet er zo uit:

Wat leuk, hij gebruikt dezelfde opamps als in mijn ontwerp de AT8000. Maar dan zonder de DC-balancering, die bij mij tegelijk als rumblefilter werkt. kun je nog wel toevoegen. Verder lijkt het me erg lastig om hiervoor de juiste spoelen te vinden, dat komt ws. neer op zelf wikkelen. Maar wel heel fraai om het zonder condensatoren te doen (alhoewel spoelen ook hun nadelen hebben).

Deze technicus is het daar niet mee eens, zeker niet in het geval van een single-ended (!) buizen-voorversterker. In mijn opinie en ervaring is de voorversterker de meest invloedrijke schakel in de keten, meer dan de eindversterker. Omdat de schakelingen een enkelvoudige voeding hebben (i.t.t. de meeste transistorapparaten), kun je stellen dat deze voeding rechtstreeks in de signaalweg zit (technici hebben het dan over de PSRR die de nul nadert). PSRR = Power Supply Rejection Ratio, de mate waarin de versterkertrap de eigenschappen van diens voeding onderdrukt. Zelfs het merk en soort elco in die voeding heeft direct invloed, laat staan als er een buis in die voeding zit.