Jump to content

Een eigen soft-start


Bakmeel
 Share

Recommended Posts

Met de lange winteravonden ben ik weer druk bezig met mijn versterker. Ik bouw twee Pass Labs Aleph 2 monoblokken, en zoals het een goed zelfbouwer betaamd, zit daar een lekker overgedimensioneerde voeding in. Geheel volgens het "more is better" principe :P

 

Maar zo'n grote voeding heeft dan wel als nadeel dat bij het aanzetten de inschakelpiek zo hoog is, de zekeringen je iedere keer om de oren vliegen.

 

In de meeste commerciele versterkers zit dan een NTC weerstand in serie met de primaire wikkeling van de trafo. Dat werkt heel goed, alleen die dingen worden erg heet, en je hebt in feite toch een weerstandje in de voeding zitten. Vanuit puristisch oogpunt wilde ik dat graag iets anders. Daarnaast heb ik een mooie aan-uit knop op het oog, die helaas alleen een maak-contact heeft en alleen laagspanning aan kan.

 

SCHEMA

 

De schakeling stuurt twee relais aan om eerst een NTC in serie met de trafo te schakelen, en vervolgens de trafo rechtstreeks op het net te schakelen. Een driekleuren-led geeft de status van de schakeling aan, en voor de liefhebbers zit er een smooth-start-led op... die gloeit dan langzaam op als je de versterker aanzet... :cool2:

 

Het schakelen van de relais: 1) Relais 1 inschakelen, met een NTC in serie. 2) Na twee seconden, als de NTC's zijn opgewarmd relais 2 inschakelen, die de trafo reschtstreeks op het net zet. 3) De NTC's koelen weer af omdat de weerstand van het relais kleiner is dan die van de NTC's, waardoor de stroom verschuift van relais 1 naar relais 2. 4) Relais 1 schakelt af, en laat relais 2 het werk doen.

Uitschakelen kan op elk moment.

 

Hoe het werkt:

Met R9, C22 en U2E wordt de aan-uit knop ontdenderd. de puls wordt door de flip-flop U1A omgezet in een aan-uit status: 1x drukken is aan, nog een keer drukken is weer uit. Als de uitgang van de flip-flop hoog wordt, beginnen RC netwerken R2 - C4 en R3 - C5 langzamaan te laden. De gebruikte waarden zijn behoorlijk fors, om een RC tijd van een paar seconden te krijgen. De schmitt-triggers U2A en U2B bepalen het uiteindelijke schakelmoment.

Door een EN-poort aan de uitgang te gebruiken blijft het mogelijk om controle te houden over de status van de relais. Als flip-flop U1A de status "UIT" (=laag) aanneemt, schakelen beide relais direct uit - ongeacht het moment.

Om ervoor te zorgen dat de RC-netwerken weer resetten als de versterker uit wordt gezet, ontladen Q1 en Q2 de condensatoren. in de "UIT" stand.

De soft-glow-optie is heel eenvoudig gemaakt door de spanning van C4 naar de basis van Q5 te leiden, en de LED met alle serieweerstanden op de emitter aan te sluiten. Naarmate C4 laadt, neemt de stroom door LED3 langzaam toe. De 2k instelweerstand is een handigheidje om de LED te dimmen als je m te fel vindt... (Ik gebruik een blauwe led, en die zijn vaak nogal fel)

Tot slot nog de onderspanningsbeveiliging. Om zeker te zijn van een correcte werking van de relais, moet er voldoende spanning aanwezig zijn. onder 10,6 Volt houdt de beveiliging de flip-flop op reset (en forceert de UIT stand). Pas als de spanning weer boven 11.2 V komt wordt de flip-flop weer vrij gegeven. Daarnaast moet de flip-flop worden gereset als de spanning voor het eerst wordt aangebracht. de status is namelijk van tevoren niet bepaald, en door eerst te resetten zorg je ervoor dat de versterker niet meteen aanspringt als er spanning op komt. Handig na bijvoorbeeld een stroomstoring.

 

Onderdelen:

Zijn allemaal niet echt kritisch. Ik heb zelf de vrij oude CD4000 CMOS logica-IC's gebruikt omdat ik die toevallig op voorraad heb. Iedere CMOS logica-familie is bruikbaar. De transistoren zijn ook allemaal generieke types, net zo makkelijk vervangbaar door allerlei alternatieven. Let er alleen op dat Q1 en Q2 wat piekstroom kunnen hanteren om C4 en C5 te ontladen, of zet er een serieweerstand in. C4 en C5 zijn bij mij tantaal-condensatoren. Voornamelijk omdat die mooi klein zijn. Elko's kunnen ook.

 

Verder kan je natuurlijk eindeloos varieren met dit schema. Ik denk dat dit een leuk begin is met een paar leuke features. Er zijn nog wat logische cellen over op de IC's dus experimenteer lekker verder.

 

Ik hoop dat jullie er wat aan hebben!

 

Groet,

Bakmeel

Link to comment
Share on other sites

Alleen moet je daar wel oppassen dat je na uitschakelen een tijdje wacht tot dat het relais is afgevallen voor dat je hem weer inschakelt. Anders vliegen alsnog de zekeringen om je oren.

 

Vind het ding van Bakmeel ook wel erg complex voor het doel. Beetje academische oplossing, maar goed het werkt en daar gaat het om.

 

;)

Link to comment
Share on other sites

te krap bemeten daar heb ik met een 1200w trafo in een AW250 nog niet aan gedacht nee. ik heb de versterker nog nooit in ademnood gehoord ook, wat ik er ook mee uitvrat.

 

ennuh ... zou ie als ie te los gewikkeld is niet altijd staan te brommen .... of bromt een gammele ringkerntrafo ook afwisselend zonder dat het aan van buiten komend onheil ligt?

 

nee, nog niet geprobeerd, heb wel een DC filtertje liggen van LC Audio voor inbouw. zie even tegen het gepruts op.

 

groet

Link to comment
Share on other sites

Hallo Rob,

 

Met te krap bemeten bemeten bedoelde ik dat er te weinig koper op de primaire traofowikkeling ligt en er te weinig ruimte overblijft voordat het ijzer in verzadiging gaat bj enige onbalans op het net. Dat heeft niet met de grootte van de trafo te maken. Vooral ringkernen zijn daar nogal gevoelig voor.

 

Overigens als de trafo bromt tgv DC op het net wordt de trafo overmatig heet.

 

nee, nog niet geprobeerd, heb wel een DC filtertje liggen van LC Audio voor inbouw. zie even tegen het gepruts op.

Zou het in een plastic kastje extern bouwen. Weet je gelijk of het daaraan ligt zonder dat je de versterker zelf wijzigt.

 

;)

Link to comment
Share on other sites

Ik heb niet echt een DC filter in de planning staan... Wat Pjotr al zegt; in Nederland zit er zelden DC op het net. Hooguit wat RF filteren maar zelfs dat is niet echt een noodzaak voor eindversterkers vind ik.

 

Het schema van circuitsonline werkt inderdaad ook heel goed hoor, en is heel eenvoudig. Alleen moest ik toch iets met logica bouwen omdat ik per se dat ene knopje wilde gebruiken met alleen een maak-contact. Vandaar dat ik mezelf heb laten gaan :D

Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
 Share

×
×
  • Create New...