JBL E60 bassreflexport

[Lord tilo]

Ik wil toch nog even reageren

 

Ik heb nog eens kritisch geluisterd en het verschil gemeten. Ik ben er zeer positief over, want het mid en hoog is nu veel duidelijker. In Kamaedzitca viel mij plots de cimbaal op, en ook in Alestorm was het hoog veel duidelijker, wat een kut bas zat er toch in. Raar dat ik dat nu pas merk, wanneer hij eruit is.

[Duck-Twacy]

Je kunt ook nog experimenteren met a-periodisch gedempte poort (hoewel met zo'n sok dat wellicht al een beetje het geval is)

[Lord tilo]

Je kunt ook nog experimenteren met a-periodisch gedempte poort (hoewel met zo'n sok dat wellicht al een beetje het geval is)

Hoe bedoel je dat precies? Als in, een stof ervoor zetten die de stroming van lucht vertraagt?

[spido]

(...) Bovendien is de output van de poort 90

[Duck-Twacy]

Koel, een univerisitaire studie voor audio/video

 

http://www.acoustics.salford.ac.uk/student_area/

[threshold]

Koel, een univerisitaire studie voor audio/video

 

http://www.acoustics.salford.ac.uk/student_area/

 

Je kunt voor akoestiek ook naar Antwerpen, voor de Hogere cursus akoestiek. Dit is een kop-studie voor HTS-ers en TU-ers. Daar kun je kiezen voor elektro-akoestiek. Dan krijg je op een wat ouderwetse manier inzicht in rondzingen van microfoons e.d. Wel leerzaam. Ook de digitale signaalverwerking. Alleen weinig inhoudelijks over luidsprekers...

 

Mag ik bovenstaande zo samenvatten (keuze tussen 2 opties):

1) JBL heeft er een woofer ingezet met een hoog rendement (kleine Xmax, dus kleine excursie) met lichte conus en sterke magneet, daarom in een relatief kleine kast. De bass reflex is hard nodig voor enig laag. De speaker klinkt strak.

Volgens mij kun je wel de poort dichtstoppen, want het kastvolume is relatief klein, en de lucht in de kast is relatief stijf voor de speaker. De maximale excursie zal evt. ook gedempt kunnen worden door de gesloten lucht in de box die als een kussen werkt.

2) JBL heeft er een relatief goedkope woofer in gezet, met een niet al te sterke magneet, maar wel met een lange hoogbelastbare spoel, dus een grote excursie. De zogenaamde Q is aan de hoge kant, waardoor het kastvolume relatief groot moet zijn om geen gebonk en gedreun te krijgen. De bassreflex poort is afgestemd op een relatief lage frequentie.

Ook hier kun je naar mijn mening wel de poort dichtstoppen, daar het luchtvolume in de kast al relatief groot was voor deze driver, dus zou die bassdriver er tegen moeten kunnen. Er zal niet zo heel veel verschil zijn in maximale excursie, behalve bij lagere frequenties waar de basspoort z'n werk deed. Echter onder de frequentie waar de baspoort op was afgestemd, is de fase 180 graden omgedraaid, want de veerwerking van de lucht in de poort is weg, waardoor er een soort akoestische kortsluiting optreedt (er zit letterlijk een gat in de box) en juist bij de basreflex variant de conus te grote excursies maakt (bij subsonische frequenties, of effecten in films).

Wellicht kun je wat blokken hout of stenen in de kast proppen om het volume te verkleinen...

 

Het probleem met een gesloten kast is, dat het laag erg langzaam afloopt. Er zal dus een groot gebied zijn, bijvoorbeeld van 60 tot 120 Hz, waarin alle drie speakers bas produceren. Dan wordt het een hele toer om de subwoofer goed af te stellen en te plaatsen!

[Henrie]

(...)JBL heeft er een woofer ingezet met een hoog rendement (kleine Xmax, dus kleine excursie) (...)

Het rendement van een speaker(unit) heeft volgens mij niks te maken met de Xmax. Tenminste, de Xmax is toch de maximale beweging die de unit kan maken? Hoog rendement wil zeggen dat er een klein elektrisch signaal nodig is om een grote beweging van de conus te krijgen. Het zegt niks over de maximale beweging die een conus kan maken...

[Richard 2]

(...)JBL heeft er een woofer ingezet met een hoog rendement (kleine Xmax, dus kleine excursie) (...)

Het rendement van een speaker(unit) heeft volgens mij niks te maken met de Xmax. Tenminste, de Xmax is toch de maximale beweging die de unit kan maken? Hoog rendement wil zeggen dat er een klein elektrisch signaal nodig is om een grote beweging van de conus te krijgen. Het zegt niks over de maximale beweging die een conus kan maken...

Toch wel hoor, bij een kleine x-max zit een groter percentage van de spreekspoel in het magneetveld dan mij een grote x=max (eigenlijk x-lin). Stel de poolplaatdikte is 4 mm, de spreekspoellengte is 8 mm is de x-lin 2*2 mm. In 50% van de spreekspoellengte wordt de energie gebruikt voor de krachtoverdracht, de andere 50% is een straalkacheltje.

Bij dezelfde poolplaat en magneet maar een spreekspoellengte van 12 mm zal de x-lin 2*4 mm zijn. Maar 33% van deze lengte wordt gebruikt voor de aandrijving en 67% als kachel. Bovendien is een langere spreekspoel zwaarder.

 

Er zijn ook luidsprekers waarbij de luchtspleet hoger is dan de spoelhoogte, dat geeft het voordeel dat de spreekspoel licht kan zijn, maar de veldsterkte van de magneet wordt uitgesmeerd over een grotere hoogte waardoor een deel van de veldsterkte niet wordt gebruikt voor de aandrijving. Hier geldt eigenlijk het omgekeerde; hoe korter de spreekspoel hoe lager het rendement.

[Henrie]

(...)JBL heeft er een woofer ingezet met een hoog rendement (kleine Xmax, dus kleine excursie) (...)

Het rendement van een speaker(unit) heeft volgens mij niks te maken met de Xmax. Tenminste, de Xmax is toch de maximale beweging die de unit kan maken? Hoog rendement wil zeggen dat er een klein elektrisch signaal nodig is om een grote beweging van de conus te krijgen. Het zegt niks over de maximale beweging die een conus kan maken...

Toch wel hoor, bij een kleine x-max zit een groter percentage van de spreekspoel in het magneetveld dan mij een grote x=max (eigenlijk x-lin). Stel de poolplaatdikte is 4 mm, de spreekspoellengte is 8 mm is de x-lin 2*2 mm. In 50% van de spreekspoellengte wordt de energie gebruikt voor de krachtoverdracht, de andere 50% is een straalkacheltje.

Bij dezelfde poolplaat en magneet maar een spreekspoellengte van 12 mm zal de x-lin 2*4 mm zijn. Maar 33% van deze lengte wordt gebruikt voor de aandrijving en 67% als kachel. Bovendien is een langere spreekspoel zwaarder.

Ja ok. Maar ik bedoelde dat het niet uitmaakt of je een speaker hebt met een hoog rendement of een speaker met een laag rendement. Voor een bepaalde spl moet de conus nog steeds dezelfde amplitude maken. Alleen kost dat bij de ene speaker dan wat meer vermogen dan bij de andere...

[Richard 2]

Ja dat klopt maar een hoog rendement kun je makkelijker behalen met een korte spreekspoel (kleine x-max) dan met een lange spreekspoel.

 

Voor je maximale SPL is een lange spreekspoel in het voordeel omdat hij een langere lineaire slag kan maken. Hij moet de warmte wel kunnen afvoeren, omdat hij door het lagere rendement veel heter zal worden en je hem daardoor eerder zal opblazen. Een korte spreekspoel kan met minder energie meer geluid maken maar zal minder maximale SPL geven.

 

De lengte van de spreekspoel is nauwelijks prijsbepalend maar het gewicht van de magneet wel. Als je een luidspreker uit een rijtje opgestelde demo's moet kiezen met een schakelkastje zal de luidspreker met het hoge rendement (en hogere Q, dus vette bas) er waarschijnlijk wat eerder uitspringen dan een luidspreker met wat lager rendement en een laag dat op het eerste gehoor wat mager klinkt.

Wil je in zo'n opstelling je luidspreker verkopen moet je zorgen voor een optimale combinatie tussen hoog rendement en vette bas.

 

Mooi voor een eerste indruk maar beluister ze eerst thuis,

 

of zo:

[Henrie]

Ja dat klopt maar een hoog rendement kun je makkelijker behalen met een korte spreekspoel (kleine x-max) dan met een lange spreekspoel.

 

Voor je maximale SPL is een lange spreekspoel in het voordeel omdat hij een langere lineaire slag kan maken. Hij moet de warmte wel kunnen afvoeren, omdat hij door het lagere rendement veel heter zal worden en je hem daardoor eerder zal opblazen. Een korte spreekspoel kan met minder energie meer geluid maken maar zal minder maximale SPL geven.

 

De lengte van de spreekspoel is nauwelijks prijsbepalend maar het gewicht van de magneet wel. Als je een luidspreker uit een rijtje moet kiezen met een schakelkastje zal de luidspreker met het hoge rendement (en hogere Q, dus vette bas) er waarschijnlijk wat eerder uitspringen dan een luidspreker met wat lager rendement en een laag dat op het eerste gehoor wat mager klinkt.

Wil je in zo'n opstelling je luidspreker verkopen moet je zorgen voor een optimale combinatie tussen hoog rendement en vette bas.

Dan zijn we het eens

[threshold]

Ja dat klopt maar een hoog rendement kun je makkelijker behalen met een korte spreekspoel (kleine x-max) dan met een lange spreekspoel.

 

Voor je maximale SPL is een lange spreekspoel in het voordeel omdat hij een langere lineaire slag kan maken. Hij moet de warmte wel kunnen afvoeren, omdat hij door het lagere rendement veel heter zal worden en je hem daardoor eerder zal opblazen. Een korte spreekspoel kan met minder energie meer geluid maken maar zal minder maximale SPL geven.

 

De lengte van de spreekspoel is nauwelijks prijsbepalend maar het gewicht van de magneet wel. Als je een luidspreker uit een rijtje moet kiezen met een schakelkastje zal de luidspreker met het hoge rendement (en hogere Q, dus vette bas) er waarschijnlijk wat eerder uitspringen dan een luidspreker met wat lager rendement en een laag dat op het eerste gehoor wat mager klinkt.

Wil je in zo'n opstelling je luidspreker verkopen moet je zorgen voor een optimale combinatie tussen hoog rendement en vette bas.

Dan zijn we het eens

 

Maar helaas, het is vaak Of-Of en niet En-En, tenzij je er veel geld tegenaan gooit. Vaak gaat de ideale combinatie van diep laag en een hoog rendement pas samen in een hele grote kast, met een hele dure grote speaker.

Zoals Richard zegt, is het vaak een keuze. Gaan we voor hoog rendement (meestal kortere spreekspoel en/of sterker mageet), of een lange spreekspoel waar je meer versterkervermogen in moet stoppen.

Voor een 13 cm. drivertje is 40 liter relatief veel en wordt de speaker niet snel gedempt door de luchtkussen in de box. Dan moet je echt uitkijken wat je doet met het dichtstoppen van de poort. Een 25 cm. driver heeft dan vanwege de grootte in het laag al een hoger rendement en ziet over het algemeen die 40 liter als een relatief stijve kussen die de excursie behoorlijk kan dempen. Dat zorgt ook voor een minder diep laag, ook al is de speaker groter.

Eigenlijk is een luidspreker in een basreflexkast een tamelijk gecompliceerd geheel waarbij je alles (electrisch, mechanisch, akoestisch) kunt converteren naar een groot spel tussen allerlei gewichten aan veren aan elkaar opgehangen met hier en daar demping. De basreflex poort staat dan voor een veer. Soms bewegen massa's in fase, dan weer in tegenfase met de anderen, de ene gaat heel snel heen en weer, de ander beweegt nauwelijks, en dit verschilt per frequentie. Zo beweegt de conus maar weinig als de basreflexpoort op z'n afstemfrequentie wordt aangesproken. De veer die een basreflex voorstelt, beweegt dan redelijk in tegenfase met de achterkant van de woofer - in fase met de voorkant- en dempt zo de excursie van de driver. Iets dergelijks geldt ook voor de goed (door de versterker) gedempte resonantiefrequentie van de speaker: dan beweegt de conus nauwelijks!

De ideale speaker bestaat dus niet echt. De grootte van de conus is dan een beperkende factor. Of het benodigde volume in de kast.

Als je bijvoorbeeld de magneet sterker maakt, dan wordt de speaker hierdoor ook beter gedempt. Echter dan voelt de speaker zich beter in een kleinere kast (kleine kast staat voor een stijvere veerwerking van de opgesloten lucht, waardoor bij hogere frequenties het laag wordt versterkt, ook wel de vettere bas die Richard noemde), maar dat gaat wel ten koste van de allerlaagste frequenties.

Als je het extreem wilt doen dan kom je al snel uit bij zoiets als de Audax PR 330. Dan heb je 94 dB rendement en kom je nog onder de 40Hz in 70 liter. De Xmax is echter wel relatief laag, maar het grote oppervlakte compenseert een hoop. De sterke magneet met lichte conus (= hoog rendement) wordt gecompenseerd met een extreem slappe ophanging, waardoor er toch nog een redelijk diep laag uitkomt. JBL heeft ook dergelijke drivers (had ook de Audax fabriek overgenomen) maar die zie ik alleen terug in dure studio boxen. Zo'n losse driver kost dan al snel 300 Euro. Zoiets vind je niet in een kant-en-klare kast onder de 5000 Euro. Het laag van zulke speakers is echt een ervaring. Dat gemak en de definitie heb ik nooit met kleine drivertjes gehoord.