Jump to content

goodtube
 Share

Recommended Posts

Als de eindbuizen (omgekeerde) roosterstroom trekken (en de KT88 is daar berucht om) dan zou je nog wel eens naar meer kunnen luisteren dan UL of ST alleen.

Was even vergeten dat René   met KT88 speelt....  Tja,  die horen ook eigenlijk niet thuis in deze versterker.... maar als je geluk hebt.... :)  

Link to comment
Share on other sites

René nog even over nagedacht. Een KT88 geeft bij mij meer laag en details.  Bij niet te grote 8ohm monitor luidsprekers kan dat precies een goede combinatie zijn.

Ga je hem nu in Ultra Lineair zetten dan heb je minder details en minder strak laag.  M.a.w. ik verwacht dat je er in jouw situatie niet zoveel mee opschiet.

Link to comment
Share on other sites

Ik ben zelf nooit een grote fan geweest van UL, om verschillende redenen.

Okee, je brengt de R-out omlaag, maar je introduceert tegelijkertijd ook een intern soort tegenkoppeling met een fasedraaiing die in bepaalde gevallen (zie vd Veen-KT88 combinaties) voor parasitaire oscillaties kan zorgen.

Ook zou je eigenlijk voor elke rustroom apart een eigen aftakking moeten hebben voor optimale aanpassing.

Last but not least: de schermroosterdissipatie gaat weliswaar omlaag onder kleinsignaalcondities, maar als er wat meer wordt gevraagd kan het wel zo zijn dat het schermrooster de taak van de anode gaat overnemen in het gebied van de bekende tetrode-deuk, wat de Ri en de mu van de buis op dat moment drastisch verandert. Dit gegeven is in de datasheet bekend als mu g2-g1 wat wel weer bekend is in de RF techniek bij bv. mengbuizen.

Zeg maar zoiets als de overgang tussen zuivere klasse A en B (bij BJTs is dat bekend als beta-droop, zie D. Self).

Dt is zichtbaar te maken als vervorming, een piekje of dipje in het uitgangssignaal. Klein, maar het is er en we zijn tenslotte bezig een optimale schakeling te maken.

 

Er zit nog veel meer aan vast, zeker als er ook nog sprake is van globale tegenkoppeling.

Op zulke momenten verandert de open-loop gain van de versterker waardoor de eigenschappen aan de uitgang ook veranderen, juist door die tegenkoppeling die dat moet tegengaan.

En als de lus wordt onderbroken gaat de versterker (zeer tijdelijk) blokken, afhankelijk van de grootte van de koppelcondensatoren, de Ri van de driverschakeling en de grootte van de roosterlekweerstanden.

Daardoor kan de eindbuis dichtgestuurd worden of juist open worden gezet, al naargelang de polariteit van het signaal op dat moment.

En dat is iets waar de tegenkoppeling dus NIET voor compenseert, integendeel: deze veroorzaakt dit juist en/of wordt daar juist onwerkzaam door.

Gelukkig komen buizen erg snel uit hun verzadiging (veel sneller dan een BJT en zelfs een powerFET) maar toch.

 

Zuiver triode, penthode, gedeeltelijk-kathodegekoppeld (ARC) of de Quad/McIntosh methode om de kathodes in een wikkeling van de uitgangstrafo mee te nemen zijn in dat geval echt de betere keuze.

Maar globale tegenkoppeling bij buizen blijft tricky omdat je nu eenmaal niet die hoge tegenkoppelfactoren kunt halen om de nadelen ervan kwijt te raken, wat bij halfgeleiders WEL kan.

 

En denk niet dat dit alleen meetbaar is, het is ook hoorbaar.

Misschien leuk om hier eens wat aandacht aan te besteden tijdens een forum-meeting ofzo.

Link to comment
Share on other sites

 

 

(...) Nu we onze versterker geoptimaliseerd hebben voor weergave met de Perfect Performer 2x 16,5 heeft m.i. weinig  zin om e.e.a. te gaan vergelijken met andere versterkers op andere luidsprekers die méér grip nodig hebben om het laag gecontroleerd te houden. (...) Een van de grote voordelen van een hoog rendement luidspreker dat de dempingsfactor van de versterker laag kan zijn. Zit nu rond de 1. Gek genoeg hoor, je daar nooit wat over.  Wat theoretisch op papier beter lijkt,  is niet altijd beter.  Keer op keer loop ik daar tegenaan als ik de grenzen weer eens opzoek. (...)

 

Beste Vintage,

 

Wat heerlijk dat de combinatie van jouw Van der Veen buizenversterker (maar ìs het eigenlijk nog wel een Van der Veen buizenversterker??) met The Perfect Performer "SoundStone 2x16.5" luidsprekers jou (en je vrouw) nog steeds zo goed bevalt!

 

Je bent, begrijp ik, inmiddels wel tot het uiterste gegaan: een dempingsfactor van 1 wordt inderdaad door alle speakerologen als èrg laag beschouwd!

Bij andere luidsprekers zou de basluidspreker al gauw op hol slaan, vermoed ik.

Bij jouw speakers zijn de afstemming en resonantiedemping weliswaar optimaal, maar vanzelfsprekend is ook bij hen voldoende controle over (c.q. elektrische demping van) de uitslingering van de conussen vereist.

Zelfs de SoundStone 2x16.5 is een grofstoffelijk massa-veersysteem dat in bedwang moet worden gehouden.

 

Je opmerking "Een van de grote voordelen van een hoog rendement luidspreker dat de dempingsfactor van de versterker laag kan zijn" begrijp ik daarom niet.

Het voordeel van een grotere vermogensafgifte bij gelijke input zie ik daarentegen wêl, maar ik vermoed dat de VdV ruim voldoende vermogen kan leveren voor het luisteren op realistisch geluidsniveau bij gebruik van luidsprekers met een rendement van bijvoorbeeld 90dB/1W/1m.

 

Omdat de dempingsfactor (nominale luidsprekerimpedantie : inwendige weerstand van versterkeruitgang) bij buizenversterkers zo hoog mogelijk te houden, en daarmee de vervorming zo gering mogelijk, was destijds een luidsprekerimpedantie van 16Ω normaal.

Wellicht zou het een idee zijn om - bij wijze van experiment - de parallelschakeling van de bas/middentoners van jouw 2x16.5 speakers te veranderen in een serieschakeling?

Het rendement zou er niet door veranderen: alleen (in theorie) de impedantie. Die zou dan op de klassieke 16Ω komen, en de demping zou (alweer in theorie) aanzienlijk toenemen.

 

Overigens heel jammer, dat we jouw moderne VdV buizenversterker nu niet gehoormatig kunnen vergelijken met onze oude (maar door jou zelf prachtig gerenoveerde) Leak!  :( 

We hadden graag gehoord waartoe de VdV in staat was, in samenwerking met de SoundStone 30 vierwegluidsprekers. 

Wellicht had het jou zelf ook verrast.   :o

 

Maar misschien mogen we voor een dergelijk avontuur dan de heer Goodtube polsen?

 

P.S. De goede heer Breem (wie kent hem nog?) heeft een interessant stuk van zijn belangwekkende site gewijd aan de Luidsprekerdemping. Daarin schrijft hij over de dempingsfactor ondermeer:

 

(...) Je kunt hier ook zien dat de uitgangs impedantie van de versterker en de kabel weerstand maar een geringe invloed hebben. Stel ze allebei eens op de algemeen als absurd hoog ervaren waarde van 1 Ohm dan wordt de totale kringweerstand 8 Ohm en de stroom 0.125 Ampere. Dat is niet zo vreselijk veel anders dan die 0.16 A van fig 5. Je ziet in dit rekenvoorbeeld ook dat het begrip "dempingsfactor" bij een versterker specificatie absoluut nergens op slaat. Het is gewoon een smoes om een gemakkelijk te behalen groot getal in de specificatie lijst te krijgen. Een "dempingsfactor van 10 is prima, en alles wat 'ie groter is maakt het niet meer beter. (...) 
 

Ik vermoed dat je het aardig met hem eens zou kunnen zijn.

Link to comment
Share on other sites

 

 

 

 

Beste Vintage,

 

Wat heerlijk dat de combinatie van jouw Van der Veen buizenversterker (maar ìs het eigenlijk nog wel een Van der Veen buizenversterker??) met The Perfect Performer "SoundStone 2x16.5" luidsprekers jou (en je vrouw) nog steeds zo goed bevalt!

 

Heel even kort inderdaad, net weer geluisterd en het klinkt echt fantastisch.  Ben bezig met metingen, bevindingen  etc. e.e.a. op het web te zetten. Daar gaat nog wat tijd inzitten. 

Waarschijnlijk is het van het weekeinde wel af.   Ware het niet dat het druk weekeinde is met 2x een Dam tot Dam loop op zaterdag en zondag.  

 

Wat de Sound Stone 30 betreft, er staan hier  2 van der  Veen versterkers.   De 2e kan ik zo inrichten, zodat hij optimaal met deze luidspreker speel.

Met de voorversterker die ik nu gebruik voor de Sounds Stone 2x 16,5 is het mogelijk om hem  flink verder uit te sturen.  

Link to comment
Share on other sites

René nog even over nagedacht. Een KT88 geeft bij mij meer laag en details.  Bij niet te grote 8ohm monitor luidsprekers kan dat precies een goede combinatie zijn.

Ga je hem nu in Ultra Lineair zetten dan heb je minder details en minder strak laag.  M.a.w. ik verwacht dat je er in jouw situatie niet zoveel mee opschiet.

ik vind het verschil in details niet zo opvallen. Ze komen hooguit naar voren doordat de boel wat vlakker wordt maar dat die buis nu ineens nauwkeuriger is geworden....kweet ni

Link to comment
Share on other sites

Ik ben zelf nooit een grote fan geweest van UL, om verschillende redenen.

Okee, je brengt de R-out omlaag, maar je introduceert tegelijkertijd ook een intern soort tegenkoppeling met een fasedraaiing die in bepaalde gevallen (zie vd Veen-KT88 combinaties) voor parasitaire oscillaties kan zorgen.

Ook zou je eigenlijk voor elke rustroom apart een eigen aftakking moeten hebben voor optimale aanpassing.

Last but not least: de schermroosterdissipatie gaat weliswaar omlaag onder kleinsignaalcondities, maar als er wat meer wordt gevraagd kan het wel zo zijn dat het schermrooster de taak van de anode gaat overnemen in het gebied van de bekende tetrode-deuk, wat de Ri en de mu van de buis op dat moment drastisch verandert. Dit gegeven is in de datasheet bekend als mu g2-g1 wat wel weer bekend is in de RF techniek bij bv. mengbuizen.

Zeg maar zoiets als de overgang tussen zuivere klasse A en B (bij BJTs is dat bekend als beta-droop, zie D. Self).

Dt is zichtbaar te maken als vervorming, een piekje of dipje in het uitgangssignaal. Klein, maar het is er en we zijn tenslotte bezig een optimale schakeling te maken.

 

Er zit nog veel meer aan vast, zeker als er ook nog sprake is van globale tegenkoppeling.

Op zulke momenten verandert de open-loop gain van de versterker waardoor de eigenschappen aan de uitgang ook veranderen, juist door die tegenkoppeling die dat moet tegengaan.

En als de lus wordt onderbroken gaat de versterker (zeer tijdelijk) blokken, afhankelijk van de grootte van de koppelcondensatoren, de Ri van de driverschakeling en de grootte van de roosterlekweerstanden.

Daardoor kan de eindbuis dichtgestuurd worden of juist open worden gezet, al naargelang de polariteit van het signaal op dat moment.

En dat is iets waar de tegenkoppeling dus NIET voor compenseert, integendeel: deze veroorzaakt dit juist en/of wordt daar juist onwerkzaam door.

Gelukkig komen buizen erg snel uit hun verzadiging (veel sneller dan een BJT en zelfs een powerFET) maar toch.

 

Zuiver triode, penthode, gedeeltelijk-kathodegekoppeld (ARC) of de Quad/McIntosh methode om de kathodes in een wikkeling van de uitgangstrafo mee te nemen zijn in dat geval echt de betere keuze.

Maar globale tegenkoppeling bij buizen blijft tricky omdat je nu eenmaal niet die hoge tegenkoppelfactoren kunt halen om de nadelen ervan kwijt te raken, wat bij halfgeleiders WEL kan.

 

En denk niet dat dit alleen meetbaar is, het is ook hoorbaar.

Misschien leuk om hier eens wat aandacht aan te besteden tijdens een forum-meeting ofzo.

Ik ben ook niet opperfan van de UL instelling.

Maar vind het toch de meest verstandige bij pentodes en tetrodes (als je geen cathode wikkeling op de ugt hebt!)

 

Want een pseudo triode instelling is het ook niet (raar bas-gedrag), hoewel dat aanvankelijk (na een modificatie/omschakeling zo lijkt). Ik kom er steeds van terug.

 

Globale tegenkoppeling spreekt mij ook niet zo aan. Ik denk dat mijn versterkertje het zo aardig doet. Bijna in originele instelling zonder tegenkoppeling (behalve dan wat UL aan tegenkoppeling doet).

Met dank aan de autobias module en een ruisvloer onderdrukker (choke) heeft het werken met buizen nauwelijks nadelen meer.

 

Maar er zijn momenten dat ik denk weg ermee. Met alles ;-)

Link to comment
Share on other sites

Ok mijn bevindingen staan op het net.  Ik heb keuzes moeten maken tussen 10tallen foto' s en metingen. Uiteindelijk ben ik voor de versie gegaan waar we nu mee spelen. Ik heb hier en daar bewust niet alles gedocumenteerd anders wordt het zo' n lang verhaal.... Door het zilver in de trafo' s  en omdat onze luidsprekers maar weinig demping nodig hebben, werkt het prachtig in Ultra Lineair.  

 

Bij Super Triode zijn er welliswaar  wat meer details maar dan luister je niet meer naar de muziek en wordt het veel te high-enderig :D  Dát kan nooit de bedoeling  zijn.  Zo vinden wij het samen met de Sound Stone 2x 16,5  het mooist.  Het meet ook top!  :) Techniek en muziek kan prima samen  ;)

Link to comment
Share on other sites

Want een pseudo triode is het ook niet, hoewel dat aanvankelijk wel zo lijkt. Ik kom er steeds van terug.

 

Het hangt volkomen van je uitgangstrafo af (nouja, ook van de instelling).

Als je de karakteristieken van een KT88 in triode vergelijkt met die van een 300B dan lijkt dat toch heel veel op elkaar.

Alleen de instellingen en met name de aanpassing is anders.

 

5 k Ra-a (of iets hoger) triode PP KT88 bij 400V en 100 mA idle per buis is echt lekker hoor.

Maar je brandt wel je buizen snel op. ;)

 

KT88 in triode SE is ook erg lekker kan ik je vertellen. Ik ken iemand die dat op breedbandertjes heeft staan.

Link to comment
Share on other sites

Heb ook een tijdje met KT88  Svetlana in triode gespeeld  85ma 385 volt.  Wel mooie details, maar wat  lief,  vond het laag net te veel,  ondanks te veel hogere DF dan waar ik nu mee speel.

In UL ging de versterker bij mij direct oscilleren.  Is wel weer op te lossen.... maar toch.  Met 6550 gaat dat meestal wel goed.  :)

 

Jammer dat Svetlana geen buizen meer maakt  :( Heb je het eindelijk voor elkaar  :D  Gelukkig gaat dit setje wel een paar jaar mee  :)

Link to comment
Share on other sites

Jack, je verhaal gelezen.

 

meer stuurspanning voor de eindbuizen door de MEC ? je bedoelt de stuurbuizen denk ik ?

 

Jack, een ding vraag ik me nog steeds af: heb jij getest met 220nF terwijl je de elco van 100 uF erin had en niet die van 220 uF ?? Dat verklaart nogal het verschil in weinig laag en daardoor wellicht te schel geluid.

Link to comment
Share on other sites

Er staat nu iets van 156volt op de anode van de  6922 daarmee heb je gewoon een ruimere marge om de eindbuizen mee aan te sturen.  

Kijk maar een goed op de foto' s er zit 2x2x 100uF vishay136  = te goed. Het originele concept 220uF vishal 037/038 en het 100nF bypass klinkt gewoon beter.

 

Vanavond heeft het weer een paar uur aangestaan, ook de sqeeuzebox klinkt prachtig met 256k streams  :)

Edited by Vintage
Link to comment
Share on other sites

Haha. Blijft gemiste kans ;)

 

Welke dan?   :rolleyes:  O die .....   kijk eens goed op de foto GoodTube hoeveel capaciteit  zit er in..... juist 2x2 100uF = 200uF per kanaal  ^_^

Lees ook de tekst nog eens goed door.  Dan zou je b.v. kunnen lezen dat je bij de normale versie met "gewone" ringkern trafo' s veel meer ruimte heb om te experimenteren.  ;)

Bij die met zilver  in de trafo' s absoluut niet!.   :blink:

 

Maar over "gemiste kans".   Verwacht niet,  dat het snel  beter kan. Heb, nog nergens een buizen versterker gezien met zulke lage vervorming cijfers bij zo weinig terugkoppeling.

Voor degene die het beter weet en kan.  Diep respect!  Maar laat het dan ook  zien.  Net  zoals ik dat geprobeerd heb.    Resultaten uit het verleden ......  ;)

 

Dit laat ik voorlopig zo spelen   :) Ik verwacht overigens  dat je de versie met normale koperen trafo' s,  op bijna of op eenzelfde niveau kunt krijgen.  Als die nu staat te spelen.

Maar dat ga ik voorlopig niet doen.  Te veel werk,  en voor wie?  Zie nu al,  af en toe slechte  kopieën van mijn werk.  Jammer, want voor hetzelfde geld, kan het perfect.

 

Aan de andere kant fijn,  teken dat de economie weer wat aantrekt  :)

 

Maar leuk dat je zo hebt mee geëxperimenteerd  hebt GoodTube,  naast al je eigen dingen zoals met die KT-120  :)

Hou het even voor gezien  ;) Kom een keer langs dan regelen we je versterker nog een keer mooi af.

 

Groet van,

 

Jack

Link to comment
Share on other sites

Zo. Het blijft een leuke leerweg die UL40.

 

UL - ultra lineair dus- had dus duidelijk de voorkeur. Niet beperkt testen met louter goede opnames, want dan voldoet de triode schakeling ook heel goed.

Op mijn luidsprekers klonk het met alle experimenten eigenlijk best goed. Steeds weer anders. Het was en is niet eenvoudig een voorkeur uit te spreken, want de resultaten zijn sterk afhankelijk van de muzieksoort én opnamekwaliteit!

 

Met de supertriode miste ik soms iets. In UL klinkt het allemaal levendig en live. Misschien soms wat te vrij en minder precies (rommelig? Dan speakers verder van de wanden!). Dan voldoet de triode instelling.

 

Ik heb de overtallige componenten van de ST schakeling verwijderd en de schakelaars (L+R) teruggezet. Eenvoudig omschakelen tussen UL en triode.

De extra bedrading is maar een paar centimeter de schakelaar heeft op het gehoor geen nadelig effect op de klank.

 

De versterker is hiermee dicht bij het origineel gebleven. Enkele Allen Bradley weerstanden op de plekken waar ze duidelijk en verbetering geven (voedingsweerstanden, grid stoppers, ingangcircuit)

De roosterlekweerstanden zijn metaalfilm. Het heeft me verbaasd dat die het daar juist beter deden (significant).

Schermroosterweerstanden ook metaalfilm, 1K

 

Alle condensatoren zijn de originele. Die FKP vond ik goed maar dat parallel zetten om de juiste kantelfrequentie te behouden vond ik geen voordeel. En ik wilde ook niet tornen aan de waarde vd roosterlekweerstand om daarmee de capaciteitswaarde voor koppeling te verlagen.

De Russische K40 PIO is ook erg mooi. Sterke laagweergave, je zou zeggen ongeremd. Maar die had ik in 0,33 uF, eigenlijk net wat te laag.

De Epcos spullen zien er dus weer in. Wel op zilverdraadstokjes, kan ze dan eenvoudig uitwisselen.

 

De Tung Sol 6550 buizen staan hoog in klasse A. 100 mA @ 325 VDC anodespanning.

De bias heb ik schakelbaar gemaakt, kan ook naar ca. de helft.

 

Nu wil Jack er binnenkort weer aan meten en precieze potmeters plaatsen. Ik hoop dat er dan ook nog even tijd is voor een luisterproef.

En dan zijn we eerst wel uitgespeeld. De volgende grote update zou wel eens ombouw kunnen zijn naar TRANS. Dat is iets met 100% tegenkoppeling. De fasedraaier en voorversterking wordt dan met solid state gedaan. Ik heb een dergelijke versterker (UL40-S2 met EL34) bij Menno al even kort gehoord. ALLEEN hij geeft de richting aan maar niet de oplossing. Die wil hij niet weggeven.

Link to comment
Share on other sites

Nu wil Jack er binnenkort weer aan meten en precieze potmeters plaatsen. Ik hoop dat er dan ook nog even tijd is voor een luisterproef.

En dan zijn we eerst wel uitgespeeld. De volgende grote update zou wel eens ombouw kunnen zijn naar TRANS. Dat is iets met 100% tegenkoppeling. De fasedraaier en voorversterking wordt dan met solid state gedaan. Ik heb een dergelijke versterker (UL40-S2 met EL34) bij Menno al even kort gehoord. ALLEEN hij geeft de richting aan maar niet de oplossing. Die wil hij niet weggeven.

 

Ja dat is handig GoodTube met name in Ultra Lineair heb je met zo' n 23 slagen instelpotmeter een paar slagen om e.e.a. exact af te regelen. I.p.v. op een paar millimeter.

 

Voor experimenteren met TRANS hou ik mijn 2e UL40-S2.   Ik kan me namelijk niet voorstellen dat het nóg beter kan. En zo kan ik eventueel A/B vergelijken.  Overgens met sollid state buizen aansturen is niet nieuw.  Een techneut voorspelde dat al een jaar of 10 terug.  En als je nu naar onze versterkers kijkt barst het van de transistor techniek om het e.e.a. af te vlakken of goed in te stellen. Niks mis mee :)

 

Hele slimme mensen hebben de Elktor Audio specials gelezen....  :rolleyes:

Link to comment
Share on other sites

Op naar de studie dag dan  :) Van te analytisch ben ik niet zo' n fan.  :blink:

Kan ik net zo  goed mijn transistor versterker neerzetten .....

 

Bovendien is TRANS maar één plek,  waar dan mogelijk geen koppel c nodig is.

Dan hebben we nog een DAC en luidsprekers,  daar zitten ze normaliter ook in.

Als je daar nu eens een of 2 van kan elimineren.  Zou je den niet eenzelfde effect krijgen.  :confused:

Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
 Share

×
×
  • Create New...