Jump to content

Vervorming Of Hoe Echt Klinkt Je Set?


threshold
 Share

Recommended Posts

En binnen dat minieme aandeeltje vervorming ad 0,006% zou dan al bewust een miniem aandeeltje extra vervorming zijn toegevoegd?

Dus vrijwel géén vervorming bewust toegevoegd aan vrijwel géén reeds aanwezige vervorming?

En dat alles zeer ruim beneden de volgens de AES-publicaties bewezen grenzen van hoorbaarheid/waarneembaarheid?

Voor de "warmte"?

Voor de "muzikaliteit"?

Schei toch uit, zeg! :D

Spijker, hamer, etc.

Link to comment
Share on other sites

 

De kunst is de muziek in zijn omgeving te laten horen. Als je probeert de stem of het instrument uit die omgeving te lichten, pleeg je m.i. een muzikale moord.

 

M :huh: rc

 

Het mooie is, dat je de akoustisch omgeving altijd bij krijgt, die zit n.l. in de opname. Daar hoef je thuis niks meer aan te veranderen, want dat is muzikale moord... :rolleyes:

Maar al die galm hoeft van mij echt niet. B.v. Chesky die z'n jazzopname in een kerk maakt. Over natuurlijke omgeving gesproken.

En in de concertzaal worden de microfoons boven het orkest gehangen om die vervenlende akoestiek maar zo weinig mogelijk op te nemen.

 

Maar dit heeft allemaal niks met vervorming te maken.

M.i. is het "mooier" maken met vervorming zonde van de opname.

 

:)

Link to comment
Share on other sites

Maar hoe kan het dan dat de violen wat dichterbij klinken, de fluiten in het midden wat achteraan, de trompetten en zo iets rechts daarvan vaak en soms nog verder, de trommels helemaal achteraan maar hoger en de cello's en contrabassen weer meer naar voren klinken, rechts?

Dat heb ik bij vrijwel elke orkestopname

Het concertgebouw heeft trouwens helemaal geen vervelende akoustiek. Eh, acoe...

 

En hoe lukt het Yello nou om die motor van The race 2008 bijna over mijn voeten te laten langsscheuren, terwijl ik die brommert op een dure installatie in café Engels gewoon van rechts naar links zag hobbelen?

 

M :ph34r: rc

Link to comment
Share on other sites

Off topic in Vintage

On Topic in Vervorming-of-hoe-echt-klinkt-je-set

 

At your service..

 

Uw Moderator2

 

Mijn dank is verpletterend. Mede namens miljoenen audiofielen die hierop zaten te wachten. :D

 

Dat lijkt mij een aberratie.

Live muziek wordt niet beperkt, maar gedragen door de omgeving waarin het gespeeld wordt.

De kunst is de muziek in zijn omgeving te laten horen. Als je probeert de stem of het instrument uit die omgeving te lichten, pleeg je m.i. een muzikale moord. Misschien wil je ook de lucht weglaten waarin wordt gespeeld? Dan heb je doodse stilte.

 

Ja en nee (naar mijn mening).

Je schaalt de performance terug naar je ruimte, dat doe je immers ook met het volume.

Als je de werkelijke luidheid van een orkest op 3 meter afstand in je huiskamer tot je zou nemen, was het rap gedaan met het luisterplezier (sorry Spido, ik blijf dat vinden als voormalig zaal-technicus en ook met wat opname-ervaring).

En het dynamisch bereik schaalt mee. 90 dB in je kamer bestààt niet. 60 is al heel wat en vaker nog is het 30 à 40.

 

Dat vinden de microfoons trouwens ook. Die worden zo neergezet en op de mengtafel tot 1 geheel gemaakt dat er een coherente en niet-overstuurde opname gemaakt .wordt.

 

Maar wat doe je dan met de acoustiek? In theorie zou je uit de weergave moeten kunnen afleiden dat "deze opname in de Met is gemaakt", of in het Concertgebouw, of in De Schalmei.

Da's mij nog nooit gelukt (maar ik ken al die zalen ook niet zo) behalve bij een opname van het orgel in de St. Bavo-Haarlem waarbij ik ook niet zeker kan zeggen of het nou de acoustiek was of het karakteristieke orgel. En wellicht had ik het al op het doosje gezien ....

 

Neen, zò komen we er niet. Maar hoe dan wel? Hoe moet je de microfoons neerzetten en de mix maken zodat je dat wél kunt afleiden?

Met die vraag worstelen de opnametechnici al heel lang. Want een microfoon is bijlange na geen oor + brein. Het domme ding registreert slechts luchtdrukverschillen en hoewel dat ook op verschillende manieren mogelijk is, moet je er wel voor zorgen dat de plek waar ze staan een beetje gunstig is.

Dat is dus NIET op de plaats van de dirigent!

 

Concerten opnemen in de dode ruimte dan maar? Niet praktisch en zeker niet inspirerend voor de muzikanten.

Dus dan toch maar die zaal. En wat overheadjes erbij om de acoustiek mee te pakken.

Hè bah, nou hebben wel alweer minstens 4 variabelen! Draai maar aan de knopjes op je mengtafel tot het goed klinkt ..... ehm.... Wààr doen we dat? En waarmee?

Nou, in onze (hopelijk) geluiddichte afluisterruimte die dan liefst wel dood moet zijn (maar dat zelden echt is) en we luisteren af met wat er op dat moment in de mode is of welke fabrikant een gunstige barter voorstelde.

Dat was vroeger Tannoy (de "Red" en "Golden" monitor zou iederéén moeten kennen), of de dikke JBL "billen" monitors (4435 enzo, ik zag ze vaak IN DE MUUR ingebouwd zitten zelfs bij de SAE..... vreemd dat je dan bas-arme opnamen krijgt) en ook wel Quad ESL (er is er maar 1).

Nu is het dus wat de markt graag ziet, dat kan variëren van Genelec via Adam tot, jawel, Focal. Of PMC. Verzin het maar.

En dan had men vroeger geen DSP's. Hooguit erg geraffineerde toonregelingen, galmkamers en -platen. Maar nu zijn we eigenlijk alweer aan het masteren; da's een heul ander vakgebied.

 

Wat ik wil zeggen is dit: je beluistert NOOIT de werkelijkheid zoals die zich aan je ontvouwt op een gunstige plek in de concertzaal.

Je beluistert OOK niet de indruk die de dirigent heeft op zijn eigen plek. Nee, je beluistert het compromis dat de opnamemannen hebben gemaakt tijdens de microfoonplaatsing en pre-mix.

En als je geluk hebt, dan hebben we wat van dat echte live-uitvoeringsgevoel mee opgenomen. Dat is vakwerk, hoor. ik heb ooit eens een tijdje met wijlen Klaas A. Posthuma meegelopen, dat was (gelukkig) een purist.

Die deed langer over de microfoonplaatsing dan over de opname zelf. En hij gebruikte zo min mogelijk rommel tussen microfoons en (toen nog) tape.

Bert van Dijk is ook zo iemand. Beluister maar eens 1 van zijn opnamen en je weet wat ik bedoel.

 

Dat is in stereo al moeilijk genoeg, maar nu moeten we dat allemaal in 5- of zelfs 7 kanalen hebben. De opnametechnici hebben grijze haren en buikloop van ellende want dat gaat echt bijna nooit goed.

Het feit dat er nog zoveel goede opnamen zijn mag je wel opmerkelijk noemen.

 

Oh ja, had er iemand nog iets te melden over HiFi en werkelijkheidsweergave?

Mijn opinie (voor wat die waard is want wie ben ik nou helemaal) is dat HiFi niet bestaat. Het is een getruukt geheel, wat soms erg goed is gelukt maar nog vaker niet.

Dan is het maar goed dat de muziek je "pakt" want anders zit je je voortdurend te ergeren aan de feilen van de opname.

Dan is het toch geen probleem om de tekortkomingen van die opname wat aan te passen middels een klankregeling, DSP, roomcorrector of nog andere middelen?

Wat is daar mis mee? Waarom mag er zelfs geen balansregeling op een dure versterker zitten? Ik snap dat niet.

 

Als ik jou goed begrijp is elektronische muziek voor jou het summum, weg omgeving, puur geluid.

Zo'n opname van Bach met een mompelende Glen Gould aan de piano is dan het vreselijke tegendeel.

 

Het moge wellicht duidelijk zijn dat mijn verhaal van hierboven uitsluitend opgaat voor acoustische muziek, niet versterkt en wèl voortgebracht door mensen op echte instrumenten.

Bij electronische (pop en jazz) muziek: all bets are off. Dat is ALTIJD gekunsteld en daarvoor hoef je geen werkelijkheidsweergave na te streven want die is er simpelweg niet.

Link to comment
Share on other sites

Mooi verhaal Sander. Daar doe ik niks aan af.

Misschien kun je het zo samenvatten, dat de audiofiel (ik in ieder geval) een zo goed mogelijke illusie van die werkelijkheid nastreeft, en dat dat het beste lukt als er zo weinig mogelijk storende elementen in het spel zijn. De een zal daarbij meer dan de ander gewicht toekennen aan dit of dat storende element, het zij scherp hoog, het zij weinig dynamiek, het zij een rommelig stereobeeld. Dat is natuurlijk geen uitputtende lijst. Vermoedelijk zijn er daarom ook zoveel smaken in audioland.

 

Je opmerking over roomcorrectors en balansregelingen snap ik wel, maar ondanks - of dankzij - het simpele ontwerp van mijn LFD versterker heb ik nooit behoefte gehad aan dergelijke correctiemogelijkheden. Doordat ik redelijk geslaagd ben in het elimineren van genoemde storende elementen wellicht ook.

 

Dat het juist die motor in The Race 2008 is die steeds een ander rondje heeft gedraaid in de afgelopen twee, drie jaar, heeft er dan wellicht mee te maken dat het een natuurlijk stukje opname in overigens zwaar elektronische muziek is. Boeiende materie!

 

M :ph34r: rc

Link to comment
Share on other sites

Beste KT88,

 

Het gaat nu opeens ook over "echtheid", wat m.i. een veel ruimer begrip is dan "vervormingsvrijheid".

Wat is er allemaal nodig voor die "echtheid"?

 

De weergave moet in overtuigende mate vrij zijn van vervorming, over een overtuigend frequentiebereik en bij een overtuigende dynamiek.

Het formaat, de vorm en de aankleding van de luisterruimte spelen ook een belangrijke rol. In sommige ruimten kan men immers onbekommerd veel méér dynamiek kwijt dan in andere...

Maar minstens zo belangrijk als overtuigende vervormingsvrijheid, frequentiebereik en dynamiek is m.i. de afwezigheid van naijling, als gevolg van vertraagde resonanties* van m.n. luidsprekerpanelen, (houten) vloeren e.d.

 

(* Vertaling van "delayed resonances". Maar men bedoelt eigenlijk gewoon het akoestisch product van natrilling.)

Link to comment
Share on other sites

Dat het juist die motor in The Race 2008 is die steeds een ander rondje heeft gedraaid in de afgelopen twee, drie jaar, heeft er dan wellicht mee te maken dat het een natuurlijk stukje opname in overigens zwaar elektronische muziek is. Boeiende materie!

 

Maar ik moet je teleurstellen: die motor komt zo uit de synthesizer...

Hij klinkt inderdaad interessant!

Link to comment
Share on other sites

Wellicht? Ik was niet bij de productie, jij wel? Overigens, al die andere uitvoeringen van The Race hebben dat niet, en daar klinkt ook een heel andere motor.

M :ph34r: rc

 

Ik was uiteraard niet bij de productie, Marc, maar ik denk op zowel de album- als de singleversie te kunnen horen dat het helemaal geen echt motorgeluid is, maar een synthetische replica.

Goed geslaagd, dat wel...

Link to comment
Share on other sites

Ok, zo goed geslaagd dat elke stap voorwaarts in mijn set die motor rakelingser langs de luisterstoel dreef.

Misschien is het dan een originele opname die naderhand elektronisch bewerkt is.

 

En ik vraag me af of de heren Blank en Meier het zelf doorhebben. ^_^

 

M :ph34r: rc

Link to comment
Share on other sites

Maar Spido...

 

afwijkingen in dynamiek, naijling, resonanties, fasefouten, enz... zijn toch ook allemaal vervormingen... :unsure:

 

:)

 

Beste Hans,

 

Dat zijn wij dus samen eens. Maar er zijn veel mensen die daar heel anders over denken.

Technici, bijvoorbeeld. Die meten bij gestandaardiseerde lage spanningen en vermogens, met onbelaste uitgangen en in dode kamers. En die technici hebben 't voor het zeggen...

Link to comment
Share on other sites

Beste KT88,

 

Het gaat nu opeens ook over "echtheid", wat m.i. een veel ruimer begrip is dan "vervormingsvrijheid".

Wat is er allemaal nodig voor die "echtheid"?

 

Ja, voor mij is die "echtheid" belangrijker dan het aloude HiFi-ideaal van zo vervormingsvrij weergeven van wat de bron aanlevert.

Als het gebruik van een afwijkende frequentiekarakteristiek of afsluitweerstand of noem maar op, een verdiepte muziekbeleving teweegbrengt, dan vind ik dat alleszins geoorloofd.

We kiezen immers ook onze luidsprekers uit op "smaak".

 

De weergave moet in overtuigende mate vrij zijn van vervorming, over een overtuigend frequentiebereik en bij een overtuigende dynamiek.

Het formaat, de vorm en de aankleding van de luisterruimte spelen ook een belangrijke rol. In sommige ruimten kan men immers onbekommerd veel méér dynamiek kwijt dan in andere...

Maar minstens zo belangrijk als overtuigende vervormingsvrijheid, frequentiebereik en dynamiek is m.i. de afwezigheid van naijling, als gevolg van vertraagde resonanties* van m.n. luidsprekerpanelen, (houten) vloeren e.d.

 

(* Vertaling van "delayed resonances". Maar men bedoelt eigenlijk gewoon het akoestisch product van natrilling.)

 

Eens. De invloed van omzettingsvervorming (van electrisch naar luchtbeweging) en alles wat erbij hoort (kast, acoustiek) is vele malen hoger dan die kleine electrische vervorminkjes in versterkers, phonotrappen of CD-speler-uitgangstrapjes.

Om over kabels dan maar te zwijgen.

Link to comment
Share on other sites

(...) A. Als het gebruik van een afwijkende frequentiekarakteristiek of afsluitweerstand of noem maar op, een verdiepte muziekbeleving teweegbrengt, dan vind ik dat alleszins geoorloofd.

B. We kiezen immers ook onze luidsprekers uit op "smaak". (...)

 

Beste KT88,

 

Ad A. Dit is een pleidooi voor niet-lineaire vervorming. :o

Vervorming kan nooit tot "echtheid" leiden: d.w.z. de beste benadering van het oorspronkelijke geluid, om bij een tekst van Quad te blijven.

Al in de jaren vijftig werden overtuigende directe vergelijkingen tussen live en opgenomen (natuurlijke) muziek gegeven.

De wijdverbreide praktijk van "áándikken" en "òp-peppen" m.b.v. "equalizers" ("bultenkasten" in studiotaal) en/of "loudness" of "presence" versterkerschakelingen is een perfide perversie: tegennatuurlijk en dus verwerpelijk!

 

Ad B. Nee, de meeste luidsprekers worden uitgekozen op wànsmaak.

Daardoor zijn de meeste luidsprekers ook zo slecht.

Link to comment
Share on other sites

Beste KT88,

 

Ad A. Dit is een pleidooi voor niet-lineaire vervorming. :o

Vervorming kan nooit tot "echtheid" leiden: d.w.z. de beste benadering van het oorspronkelijke geluid, om bij een tekst van Quad te blijven.

Al in de jaren vijftig werden overtuigende directe vergelijkingen tussen live en opgenomen (natuurlijke) muziek gegeven.

De wijdverbreide praktijk van "áándikken" en "òp-peppen" m.b.v. "equalizers" ("bultenkasten" in studiotaal) en/of "loudness" of "presence" versterkerschakelingen is een perfide perversie: tegennatuurlijk en dus verwerpelijk!

 

Waarom? Als de man achter de knoppen in de opnameruimte het wél mag, waarom wij dan niet? Wat maakt dat de "Tonmeister" een betere kijk op de zaken kan hebben dan KT88 of Spido, en zéker omdat hun ruimtes en luidsprekers niet dezelfde zijn?

Als ik een storende "boem" in mijn ruimte heb, is het dan niet geoorloofd om die middels een scherp T-filtertje of een parametrische equalizer weg te werken?

 

Als dat het verschil betekent tussen geen half uurtje muziek kunnen luisteren of de hele avond in de muziek gezogen te worden, dan is de keuze voor mij snel gemaakt hoor.

Net als het nadruk leggen op bepaalde eigenschappen. Zo zijn er hier mensen die enorm letten op dingen als "plaatsing" of "diepte".

Dingen die ik in ieder geval nog nooit heb gehoord in een zaal(tje), dat is door de opnamemensen bedacht en erop gezet.

Natuurlijke klankbalans, vloeiende presentatie en een vergevingsgezindheid voor veel opnamen zijn voor mij weer wèl belangrijk.

 

Ad B. Nee, de meeste luidsprekers worden uitgekozen op wànsmaak.

Daardoor zijn de meeste luidsprekers ook zo slecht.

 

Zoals de luidspreker een goede aanpassing moet hebben aan bijvoorbeeld de uitgangstrafo van een buizenversterker, zo moet de luidspreker zèlf weer goed aankoppelen met de aan te stoten lucht in de ruimte. Inclusief alle tekortkomingen van die ruimte.

Dat maakt dat er géén universele luidspreker bestaat die het overal goed doet. Wèl is het zo dat hoe "beter" de acoustiek is, hoe meer luidsprekers aan het gestelde criterium van "werkelijkheidsweergave" zullen voldoen.

 

En daarbij houd ik me maar vast aan het volgende citaat:

"Er is maar 1 ding erger dan slechte smaak en dat is goede smaak." - Raymond Savignac

Link to comment
Share on other sites

Als dat het verschil betekent tussen geen half uurtje muziek kunnen luisteren of de hele avond in de muziek gezogen te worden, dan is de keuze voor mij snel gemaakt hoor.

Net als het nadruk leggen op bepaalde eigenschappen. Zo zijn er hier mensen die enorm letten op dingen als "plaatsing" of "diepte".

Dingen die ik in ieder geval nog nooit heb gehoord in een zaal(tje), dat is door de opnamemensen bedacht en erop gezet.

Natuurlijke klankbalans, vloeiende presentatie en een vergevingsgezindheid voor veel opnamen zijn voor mij weer wèl belangrijk.

 

 

natuurlijk, alles is geoorloofd, zolang je maar van de muziek geniet.

 

Zo heb ik een gruwelijke hekel aan muzak. muziek die vloeit, niet opdringer is, en enorm vergevingsgezind.

 

Geef mij maar muziek zoals muziek bedoeld is. Soms meeslepend, soms aggresief, soms ritmisch en soms vloeiend.

Helemaal halen doe je dat nooit, maar benaderen is ook een aardig streven.

 

Geen vervorming dus.

 

:)

Link to comment
Share on other sites

Zo zijn er hier mensen die enorm letten op dingen als "plaatsing" of "diepte".

Dingen die ik in ieder geval nog nooit heb gehoord in een zaal(tje), dat is door de opnamemensen bedacht en erop gezet.

 

Diepte en/of plaatsing hoor ik regelmatig bij de uitvoeringen waar ik bij aanwezig ben. Moet je natuurlijk niet te ver van het podium afzitten, en er moet dan wel sprake zijn van een zekere omvang van de uitvoerenden. Ik bedoel niet dat ze dik moeten zijn, maar weid verspreid. Een groot orkest is daarvan een goed voorbeeld. Een klein gezelschap zoals een strijkkwartet heeft het natuurlijk nauwelijks.

Maar stel dat het niet bestaat in het echie, en alleen door de opnamemensen erop gezet is, dan moet het er wel uitkomen ook, als je set tenminste een beetje 'echt' moet klinken. Aangenomen dat je niet verder komt dan dát te laten horen, wat op de opname staat. Soms vraag ik me dat af.

 

M :ph34r: rc

Link to comment
Share on other sites

Diepte en/of plaatsing hoor ik regelmatig bij de uitvoeringen waar ik bij aanwezig ben. Moet je natuurlijk niet te ver van het podium afzitten, en er moet dan wel sprake zijn van een zekere omvang van de uitvoerenden. Ik bedoel niet dat ze dik moeten zijn, maar weid verspreid. Een groot orkest is daarvan een goed voorbeeld. Een klein gezelschap zoals een strijkkwartet heeft het natuurlijk nauwelijks.

Maar stel dat het niet bestaat in het echie, en alleen door de opnamemensen erop gezet is, dan moet het er wel uitkomen ook, als je set tenminste een beetje 'echt' moet klinken. Aangenomen dat je niet verder komt dan dát te laten horen, wat op de opname staat. Soms vraag ik me dat af.

 

M :ph34r: rc

Mischien moet een klein gezelschap dan wel uit dikke mensen bestaan voor de plaatsing. :D :biggrin: :D
Link to comment
Share on other sites

Waarom? Als de man achter de knoppen in de opnameruimte het wél mag, waarom wij dan niet? (...)

 

Beste KT88,

 

Wie maakt eigenlijk uit dat hij (d.i. de man achter de knoppen in de opnameruimte) dat màg?

Van mij mag hij dat absoluut niet!

Alle slechte opnamen die ik ken, zijn juist zo slecht geworden door die mannen achter de knoppen!*

 

(Overigens is Raymond Savignac beslist geen autoriteit op het gebied van goede smaak, maar mogelijk wèl** op het gebied van infantiel - humoristische reclametekeningen.)

 

* Als je wilt, kunnen wij hierover van gedachten wisselen! :D

Zo kunnen wij samen bedenken waarom bij sommige voor LP bedoelde analoge opnamen van bijvoorbeeld de scheepsramp van Sinbad de microfoon kennelijk verder wèg werd gezet van de grote trom en/of de betreffende microfoonkanaalschuif op het mengpaneel verder werd dichtgedrukt - of er stomweg een dynamic compressor werd ingeschakeld - dan bij bepaalde andere, digitale opnamen bedoeld voor CD, waarbij men kennelijk geen of minder rekening meende te moeten te hoeven houden met naaldontsporingsproblematiek / groefmodulatie, magnetische bandverzadiging en/of oversturing van opnameversterkers.

 

* * Ook over accents grave (`) en aigu (') kunnen wij twisten! :D

Zùllen wij? / Zullen wíj?

Deels voor de grap, natuurlijk.

Maar ook wel in ernst.

Want Spido gebruikt, naast bijvoorbeeld verstaanbaarheid, plaatsbaarheid en volgbaarheid, ook kleine verschillen in stembuiging en articulatie - mits de vocalist(e) die technisch beheerst! - als kwaliteitscriteria voor m.n. luidsprekers en andere transducenten.

Fonologie en fonetiek bieden ons wetten en dus ook beoordelingscriteria.

 

Wat Cleo Laine presteerde op dit gebied, bijvoorbeeld, was van een andere, veel hogere orde dan wat Eva Cassidy liet registreren.

Beiden muzikaal/dramatisch zeer genietbaar, maar wie Eva als fonologisch criterium gebruikt, kan heel verkeerd uitkomen. *

Hetzelfde geldt, bijandervoorbeeld, voor Joan Armatrading versus Tracy Chapman.

Je zou haast denken dat óuder altijd béter is... ;)

 

* Haar - overigens qua zang en expressie uitmuntende - "Wade in the Water" klinkt echt als

['wd ɪn ðə 'wɒdə], maar geschoolde vocalisten (ook Amerikaanse!) weten dat het

['wd ɪn ðə 'wɒt ̬ə] moet zijn!

 

Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
 Share

×
×
  • Create New...