Jump to content

Houden we van bas dankzij ons evenwichtsorgaan?


thingman
 Share

Recommended Posts

Houden we van bas dankzij ons evenwichtsorgaan?
De wetenschap barst van wilde ideeën die nog onbewezen zijn. Maar hoe overtuigend zijn ze? Deze week: we houden van dreunende basklanken omdat we die voelen met ons evenwichtsorgaan.

 

bas.jpg


Wat is het idee?
Lekkere bas: voor de een is dat de festivalbeat die door je hoofd gonst, voor de ander het ritme van drums of de groove van basgitaren. Onze muziekliefde ligt besloten in lage tonen, denkt onderzoeker en muzikant Neil Todd, en volgens hem komt dat doordat ons evenwichtsorgaan dienst doet als basgevoelig gehoororgaan, een reliek uit de tijd dat onze prehistorische voorouders nog rondzwommen als vis en het orgaantje gebruikten om bewegingen en trillingen waar te nemen.

Sterker: omdat vissen en veel andere diersoorten hun versie van het orgaan gebruiken om seksuele partners te verleiden met bromtonen, ligt het volgens Todd voor de hand dat ook onze seksuele verlangens zich erdoor laten sturen, schrijft hij in American Scientist. Prikkel het evenwichtsorgaan op de juiste manier en je hebt als het ware de G-spot in het hoofd te pakken. Daarom geven niet alleen basritmes zo’n kick, zegt Todd, maar doen achtbanen dat ook.

 

Wat is er zo wild aan?
Het lijkt wat overdreven, dat het evenwichtsorgaan ook aan geluidsregistratie doet terwijl we met ons trommelvliesgehoor al prima kunnen horen. Toch is de gedachte logisch, vond de Canadese arts John Tait zo’n honderd jaar geleden al. Als we zijn geëvolueerd uit diersoorten die er wél mee horen, dan ligt het voor de hand dat wij het ook nog kunnen, dacht hij.

Todds theorie zet het evenwichtsorgaan sowieso in een ander daglicht, zegt Herman Kingma, emeritus hoogleraar vestibulologie van het MUMC+. ‘Mensen associëren het evenwichtsorgaan vaak met alleen misselijkheid, duizeligheid en braken. Maar het kan met muziek en ritme ook positieve gevoelens opwekken.’

 

Waarom zou het kunnen kloppen?
Kingma zegt meteen dat het idee ‘vanuit zintuigfysiologisch standpunt gewoon klopt’. In zijn vakgebied is allang aangetoond dat het zogeheten statoliet-orgaan binnen in het evenwichtsorgaan gevoelig is voor lage tonen – dove mensen kunnen er bijvoorbeeld alsnog muziek mee waarnemen en ervan genieten.

Verder is het evenwichtsorgaan bij mensen direct verbonden met hersengebieden die emoties en gedrag regelen, zegt Kingma. ‘Dat maakt het voor mij aannemelijk dat we muziek niet alleen horen, maar op deze manier ook vóélen.’

Mensen lijken zelfs een speciaal basgehoor te hebben. Speel muziekachtige ritmes af met lage tonen die het evenwichtsorgaan stimuleren, en mensen herkennen er makkelijker de juiste maat in, schreven onderzoekers in 2018 in het blad PNAS.


Wat spreekt de theorie tegen?
Maar het is de vraag of al onze muzikaliteit te herleiden valt tot de basliefde van ons evenwichtsorgaan, zoals Todd stelt. Hoogleraar muziekcognitie Henkjan Honing van de Universiteit van Amsterdam betwijfelt het. Er is volgens hem niet veel onderzoek gedaan dat bevestigt hóé het evenwichtsorgaan nou precies mensen hun maat- en muziekgevoel zou geven. 

Honing mist in de theorie vooral een goede verklaring voor hoe het kan dat mensen en enkele diersoorten regelmaat kunnen waarnemen, maar apen bijvoorbeeld niet. ‘Die hebben ook allemaal zo’n evenwichtsorgaan, maar geen maatgevoel.’

‘Bij mensen zijn allerlei hersennetwerken bij maatgevoel betrokken, weten we uit onderzoek van de afgelopen jaren’, zegt Honing.
Hij vermoedt daarom dat de balans anders ligt: de basis voor muzikaliteit ligt volgens hem in het brein, ongeacht met welk orgaan je precies luistert.


Ronald Veldhuizen
Volkskrant 26 maart 2021
 

Link to comment
Share on other sites

Ik denk dat juist omdat bas tonen voelbaar kunnen zijn, je een viscerale belevenis ervaart. Je prikkelt buiten je gehoor immers nog een ander zintuig. Voor mij persoonlijk is het bij muziek luisteren minder belangrijk (ik geniet meer van midden en hoog), maar bij mijn motorpassie is het wel belangrijk. Ik zou dus nooit in de markt zijn voor een elektrische motorfiets, omdat de trillingen/ geluid voorkomend uit een verbrandingsmotor (in mijn geval het liefste voortgebracht door een dikke 2-cylinder) een essentieel onderdeel zijn van mijn motorbeleving zijn. Daar zijn de motorfluisteraars het dan weer niet over eens. Misschien heeft het wel met een soort oergevoel te maken en daar mag je dan schijnbaar geen uiting meer aan geven in onze beschaafde maatschappij.

Edited by Vinyl_Fuchs
Link to comment
Share on other sites

7 hours ago, Vinyl_Fuchs said:

Ik denk dat juist omdat bas tonen voelbaar kunnen zijn, je een een viscerale belevenis ervaart. Je prikkelt buiten je gehoor immers nog een ander zintuig. Voor mij persoonlijk is het bij muziek luisteren minder belangrijk (ik geniet meer van midden en hoog), maar bij mijn motorpassie is het wel belangrijk. Ik zou dus nooit in de markt zijn voor een elektrische motorfiets, omdat de trillingen/ geluid voorkomend uit een verbrandingsmotor (in mijn geval het liefste voortgebracht door een dikke 2-cylinder) een essentieel onderdeel zijn van mijn motorbeleving zijn. Daar zijn de motorfluisteraars het dan weer niet over eens. Misschien heeft het wel met een soort oergevoel te maken en daar mag je dan schijnbaar geen uiting meer aan geven in onze beschaafde maatschappij.

 

Koptelefoon op met motorgeluid en een trilding onder je zitting.

Dan zijn de mensen die NIET gediend zijn van dat motorlawaai (zoals ik), ook weer blij.

 

Dat het gehoororgaan met laagervaring te maken heeft, zou best kunnen. Ik vind laag in muziek wél erg belangrijk, maar ook dat het realistisch klinkt. Dus geen kwantiteit, maar kwaliteit. Mijn evenwichtsorgaan is regelmatig van slag (Ménière), misschien wanneer ik slecht laag gehoord heb? ik weet het niet. Ik bedenk me wél, dat ik, wanneer ik daar last van heb, dit meestal 's morgens is.

Link to comment
Share on other sites

Jaren geleden zijn we eens met een groep bij een orgeldemo geweest. Die speelde zo laag, dat je het niet kon horen wel voelen. Was Thingman ook bij dacht ik. Erik Kleinsmid (dacht dat ie zo heet) had het toen georganiseerd.

Link to comment
Share on other sites

In de vroegere dagen van het tijdschriftentijdperk zoals het tijdschrift "Homestudio" en ook op het  hearforum zijn er nog wel discussies geweest over het laag bij een orgel. Er was iemand die beweerde dat als je het laagste laag van een orgel niet goed kon weergeven als versterker dat de versterker niet deugde. Maar er zijn wel soortgelijke discussies geweest en die zelfs weleens ontaarde in hele heftige en waar forumleden het forum de rug toekeerde, zoals Erik Klijnsmit. Zijn gevleugelde uitspraak was "Iedere cd speler klinkt eender". daar was een topic ook over. ff zoeken.......................yep gevonden .......

 

Link to comment
Share on other sites

Ik vindt t laag van een (groot) orgel een hele andere ervaring dan laag in de meeste muziek (contra bas, bas gitaar, base drum, vleugel). Orgel laagste laag moet je best je best doen om te horen. Het "is" er wel, maar anders, minder in het gehoor springend. Maar zodra t je opmerkt, is het wel indrukwekkend. Een soort extra dimensie.

 

Bij de meeste (niet vleugel) muziek hoeft het niet zo laag te gaan, onder 35-40 hz gebeurt er nog weinig. Maar het laag van een groot systeem (15" of meer) heeft wel een soort gemak, dat het veel minder vemoeiend maakt dan het zwoegen van kleinere laag eenheden

 

En dan heb je nog het aspect ruimtelijke info (subsonisch laag), bij moderne, in een studio opgenomen muziek zal dat wel niet zo spelen.

 

 

Wie hoort die 8 Hz??

 

 

Ik niet hoor (op mn laptop en met een basic headset)

 

Dit hoor je wel natuurlijk (niet superlaag, maar wel aardig om je buren op de kast te krijgen)

 

 

Edited by Duck-Twacy
Link to comment
Share on other sites

On 3/28/2021 at 10:33 PM, Duck-Twacy said:

Ik vindt t laag van een (groot) orgel een hele andere ervaring dan laag in de meeste muziek (contra bas, bas gitaar, base drum, vleugel). Orgel laagste laag moet je best je best doen om te horen. Het "is" er wel, maar anders, minder in het gehoor springend. Maar zodra t je opmerkt, is het wel indrukwekkend. Een soort extra dimensie.

 


Ik denk dat deze beschrijving wel klopt Duck. Ik ben geen orgelliefhebber, maar toen ik orgel in Cambridge of in de st Stephenskerk in Nijmegen hoorde had ik inderdaad iets van “ Is dit alles wat er is”. 

Link to comment
Share on other sites

Daar in Cambridge waren ze een opname aan het voorbereiden. Nog nooit zoveel van de Hul kabel gezien. Maar ja mijn darmen zijn niet gemasseerd. Bij pop ben ik wel eens de zaal uitgelopen zo voelde ik de druk van laag op mijn borst. Best eng eigenlijk. Het waren trouwens de Nits - vond ik niets. 

Edited by carl
Link to comment
Share on other sites

22 minutes ago, carl said:

Bij pop ben ik wel eens de zaal uitgelopen zo voelde ik de druk van laag op mijn borst. Best eng eigenlijk. Het waren trouwens de Nits - vond ik niets. 

 

Ik ook, bij Slagerij van Kampen. Stelletje idioten. Die trommels gaan al keihard, hebben ze er nog een dikke PA installatie opstaan. Zulke geluidsniveaus vind ik gewoon misdadig. Daar wordt je zonder gehoorbescherming gewoon doof van. Het is toch te gek voor woorden dat je met gehoorbescherming naar een concert zou moeten.

 

Laag moet alleen klinken wanneer het er is. En dat drukkende laag in veel soorten popmuziek is aan mij niet besteedt. Orgel is geblazen laag, dat is heel wat anders, maar kan ook behoorlijk "aankomen". Het orgelconcert op de Heardag in de Laurenskerk in Rotterdam was daar een goed voorbeeld van.

Link to comment
Share on other sites

Voor wat betreft laag in een hifi set vond ik het bij Audiopaul (vergelijk Phono kabels) misschien toch wel het beste. Inderdaad die gewaarwording dat het laag er ineens was. Maar de vraag van Toine had te maken met het evenwichtsorgaan. Ik heb die gewaarwording eigenlijk niet of ik interpreteer dat niet als zodanig. 

Link to comment
Share on other sites

7 minutes ago, carl said:

Voor wat betreft laag in een hifi set vond ik het bij Audiopaul (vergelijk Phono kabels) misschien toch wel het beste. Inderdaad die gewaarwording dat het laag er ineens was. Maar de vraag van Toine had te maken met het evenwichtsorgaan. Ik heb die gewaarwording eigenlijk niet of ik interpreteer dat niet als zodanig. 

 

Heb je misschien alleen de topictitel gelezen en gedacht dat ik het was die daar een vraag stelde?

Er stond namelijk nog een gelijknamig artikeltje onder... :) 

Edited by thingman
Link to comment
Share on other sites

Nee hoor Toine, maar je kan ook een impliciete vraag stellen door een artikeltje te plaatsen.  Ik lees trouwens de Volkskrant tegenwoordig zelf ook weer 😀

Edited by carl
Link to comment
Share on other sites

Mooi en gecontroleerd laag stoort niet.
Oe oe oerenhard hard en gebonk wel.
Het diepe laag van een orgel vind ik wel mooi,maar of laag iets met het evenwichtsorgaan te maken heeft?

Link to comment
Share on other sites

24 minutes ago, Groovy said:
Het diepe laag van een orgel vind ik wel mooi,maar of laag iets met het evenwichtsorgaan te maken heeft?

 

Als beleving misschien Peter. Maar persoonlijk heb ik ook niet veel met de muziek die veelal met een orgel gespeeld wordt. 

Link to comment
Share on other sites

Alle geluiden beginnen laag. Grondtonen zou dat het zijn,wel geregistreerd door onze hersenen maar niet hoorbaar?

Edited by Groovy
Link to comment
Share on other sites

19 hours ago, carl said:


Ik denk dat deze beschrijving wel klopt Duck. Ik ben geen orgelliefhebber, maar toen ik orgel in Cambridge of in de st Stephenskerk in Nijmegen hoorde had ik inderdaad iets van “ Is dit alles wat er is”. 

Heb wel een jaartje in Cambridge gewerkt (leuke tijd was dat. Cambridge moet je absoluut bezocht hebben, maar niet tijdens hoogzomer, dan is het te druk (pre corona dan))), maar daar helaas geen orgels beluistert. Maar ik vind het orgel laag op zich wel wat hebben, het "is" er gewoon als je goed luistert, maar dringt zich niet echt op. Een goed dipool systeem heeft dat ook een beetje.

Orgel ervaring zijn de Grote Kerk en de Lutherse kerk in Den Haag, De Laurenskerk in rotterdam en ik meen een hear demo sessie in Maassluis (nog met Erik Kleinsmit en andere Eric)

Edited by Duck-Twacy
Link to comment
Share on other sites

Diverse keren in Cambridge geweest. Leuke stad, leuke kroegen. Ik had er een vriendin zitten (geen geliefde) die mij en later ons veel heeft laten zien. Volgens mij is ze helemaal naar de shit gegaan. Helaas geen contact meer mee als ze nog leeft. Krijg je als je ouder wordt 😃

 

Wat heb je in Cambridge gedaan. Ik zoek even op hoe die kerk heette.

Edited by carl
Link to comment
Share on other sites

In Cambridge heb ik trouwens ook nog in een park een didgeridoo gehoord. Je weet wel van Dead  Can Dance. Dat ging dus echt laag.

Het geluid sprak me ook erg aan, meer als orgel. Net of je terugging in de tijd.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Didgeridoo

 

 

Edited by carl
Link to comment
Share on other sites

Voor mijn werk een project bij Cambridge University Hospital (Addenbrook;s Hospital). Hadden een nieuw ziekenhuis infomatie systeem gekocht, met 9000 werkplekken. Leuke tijd gehad , alleen ik baal nog steeeds dat ik het slot diner aan het einde van het project gemist heb  (werd gehouden in de King's college).

 

Verbleef in de Holiday Inn (noord Cambridge) en iedere werk dag met de dubbeldekker naar het ziekenhuis (zuid Cambridge)

Edited by Duck-Twacy
Link to comment
Share on other sites

Create an account or sign in to comment

You need to be a member in order to leave a comment

Create an account

Sign up for a new account in our community. It's easy!

Register a new account

Sign in

Already have an account? Sign in here.

Sign In Now
 Share

×
×
  • Create New...