Atma Spere Class-D

[Edje2]

Zoals ik eerder had beloofd zou ik nog een verslagje schrijven over mijn luisterervaring met de Atma-Sphere class-D versterker. De basis van mijn set bestaat op dit moment uit een voor en eindversterker van Aesthetix. De Calypso voorversterker is buizenversterker, de Atlas eindversterker is een hybride versterker. De voorversterking van de Atlas wordt verzorgd door een 6SN7 buis. Het power deel door een stel transistoren. Aesthetix kenmerkt zich door een natuurlijk geluid. Muzikaliteit is een van de belangrijkste ingrediënten. Als voorbeeld, in de eindversterker wordt geen tegenkoppeling gebruikt. Daardoor zijn de vervormingscijfers wellicht wat minder laag, maar de klank natuurlijker. De dempingsfactor is voor een dergelijk ontwerp daardoor ook extreem hoog, ongeveer 25. De versterker laat op de meetbank bijna 600 watt zien bij 4 ohm. Nogal tegenstrijdigheden naar mijn idee.

De klank laat zich inderdaad als natuurlijk omschrijven. De versterkers persen wellicht niet het laatste detail uit de muziek kwa hoog resolutie, maar je kunt er wel lang naar luisteren. De eindversterker zou ik op termijn willen vervangen. Ik stuur er de Tad ME1 mee aan, een monitor luidspreker. Nu wil het geval dat ik niet zo lang geleden een set Jadis JA-30 monoblokken heb gehad. Die lieten iets magisch horen wat de Aesthetix Atlas simpelweg niet kan. De betrokkenheid bij de muziek nam toch nog wel flink toe. Viool, maar ook stemmen klinken zo natuurgetrouw met de Jadis’, dat is echt iets bijzonders. Luistermoeheid bestaat bijna niet. En ondanks de slechts 30 Watt die ze kunnen leveren is dat voldoende om de Tad’s tot leven te wekken.
Er zitten ook een paar nadelen aan de Jadis versterkers. Ten eerste is daar het gedoe met de buizen. Ik wordt daar nogal onrustig van ondanks dat ik een buizentester en flink wat buizen bezit. Maar elke keer weer een kraakje, brommetje of ruisje is aan mij niet besteed. Daarnaast is het laag een dingetje. Er is zeker voldoende laag, zelfs meer dan met de Atlas, alleen is er niet zoveel controle in het sublaag. Vergis je niet in de kleine Tad’s, deze geven verrassend veel laag voor een monitor, en zeker alle nuances in het laag worden zeer fraai weergegeven. Een bijzondere luidspreker die enorm mee kan groeien met een set tot erg grote hoogte.
Ik combineer ze met een kleine Rel, de T5X. Dat gaat erg goed, maar wellicht dat er op termijn een grotere voor in de plaats komt. Deze is echter zo handzaam, en dat is natuurlijk ook fijn in een woonkamer. Met de Jadis mis ik dus de kracht en controle in het laag. En omdat ik de Rel vanaf de Atlas aanstuur neemt die het ronde laag van de Jadis mee, waardoor de Rel eigenlijk beter uit kan worden gezet. Een nadeel van het ronde laag is dat de muziekkeuze ook wat beperkt wordt. Akoestisch werk of een volledig orkest klinkt fabelachtig. Maar Trentemoller of Massive Attack om maar wat te noemen wil echt niet. En aangezien ik me niet wil beperken tot een paar genres ben ik gaan zoeken naar een eindversterker die de magie van de Jadis heeft maar dan met wat meer power en controle.

 

Ik kwam veel goede verhalen tegen over de nieuwe klasse-d versterkers gebaseerd op GaN fet techniek. Dat is een nieuw soort transistor die bijzondere eigenschappen heeft.

Atma Sphere is een fabrikant welke zich voornamelijk op OTL buizentechniek heeft toegelegd. Dit zijn buizenversterkers zonder de kenmerkende uitgangstrafo die bij vrijwel alle buizenversterkers benodigd is om de hoge uitgangsimpedantie aan te passen aan de lage impedantie van de versterker. Een OTL versterker kenmerkt zich door een extreem snelle en schone weergave.
Nu heeft Atma Sphere een klasse-D versterker gemaakt op basis van de GaN fets, en volgens zeggen van de eigenaar (Ralph Karsten) zijn de dagen van de buizenversterker geteld. Dat is nogal een uitspraak voor iemand die er zijn geld mee verdient.
Ze hebben mono-blokken gemaakt met de naam Atma-Sphere Class-D, hoe toepasselijk.

 

De importeur voor Atma Sphere is Big Boys Audio in Uithoorn. Zij zijn al eens bij ons op de audio club (ACV) geweest. Ramon vertegenwoordigt Nederland en is gewoon een enthousiaste kerel. Denkt mee, is verre van opdringerig en zeer relaxt. Hij gaf aan dat mono’s in bestelling stonden, het wachten was op een seintje. Nadat hij ze zelf had ingespeeld kon ik ze voor 2 weken lenen.

Dus thuis meteen aangesloten en luisteren. De eerste indruk zegt veel, maar lang niet alles. Ze schijnen niet echt warm te hoeven worden.
Wat ik hoorde na aansluiten was een zeer schoon, gedetailleerd en overzichtelijk geluid. Het laag heeft veel controle. De details zweven door de ruimte, en omdat de versterkers enorm stil zijn komen de details erg fraai naar voren. Wat verschillende nummers opgezet, zowel plaat als via de streamer. Het dieptebeeld is wat groter dan de Atlas, maar het geluidsbeeld ook wat smaller. Wat steeds opvalt is de ruimte in het geluid, en daarmee bedoel ik dat alles zijn plekje heeft. Zeer afgebakend en schoon. Het loopt nooit dicht, ook bij harder spelen niet.

 

Wat wel als eerste negatief opvalt is de saxophoon bij een nummer van Morphine. Helaas is de zanger overleden. Zijn sax scheurt er lekker op los, maar ik mis wat energie die er wel hoort te zijn. De sax klinkt duidelijk kleiner dan met de Atlas. Ook stemmen en koper instrumenten komen aanmerkelijk kleiner uit in de muziek. Je mist daardoor wel wat beleving en zeker body.

Tot nu toe heb ik met een gebalanceerde interlink gespeeld. Nadat ik deze voor een ongebalanceerde heb gewisseld knapt het middengebied iets op. Het wordt iets voller en de detaillering neemt nog iets verder toe in de goede zin. Het geluid blijft op hetzelfde volume spelen met de ongebalanceerde interlink, wat aangeeft dat het geen echt gebalanceerde versterker is, maar de xlr ingang “erop geknutseld” is. Waarschijnlijk is de verbetering toe te wijzen aan de interlink. Overigens zijn de interlinks zelf gemaakt. Daar valt dus niks zinnigs over te zeggen.

Maar ondanks dat het iets beter is blijft het knagen in het middengebied. En daar was het juist om te doen. De magie van de Jadis is wat ik zoek, en dat doet de Class-D helaas niet. Nu snap ik dat een buis niet zomaar te vervangen is door solid state techniek, maar er moet toch ergens een stap in de richting te maken zijn. Een Jadis heeft wel een heel eigen geluid wat maar weinig merken kennen, dus de zoektocht zal denk ik niet makkelijk zijn. Daarnaast blijft een geluid ook wel in je hoofd hangen, maar of dat nu zo objectief is..
Zoals jullie hebben kunnen lezen ben ik ook erg druk met de platenspeler. Heb daarom besloten de versterker even te laten voor wat het is. Eén stap tegelijk. Het was een erg leerzame test om te doen, ook weer van geleerd, en tzt zal ik verder zoeken naar een versterker. Wellicht een Pass Labs. Die moet aardig in de richting komen. Heb ze vaker gehoord, maar nog nooit in mn eigen set. Komt tijd komt raad.

 

[Vinyl_Fuchs]

Heb je de (mono) buizenversterkers van hen ook al eens geprobeerd?

[Edje2]

Een goede vriend heeft een set M60’s, maar dan nagebouwd. Die zijn optisch nog fraaier dan het origineel. Erg fraaie versterker, maar die zal mijn luidsprekers niet kunnen aansturen ben ik bang. Hij heeft er zelf ook problemen mee. Heb er wel eens aan gemeten, en in het laag laten ze het wat afweten, de output neemt dan af. Ik denk dat die pas gaan zingen bij 10+ ohm, maar dat hebben we nog nooit geprobeerd. 

Die nog grotere ooit eens gehoord, magisch, maar voor mij een veel te complexe versterker. En eigenlijk wil ik juist van de buizen af.

[Hans van Liempd]

Tja... bijna mijn standaard vraag... heb je al eens aan Array gedacht. 

 

Het is, dat je zo ver weg woont, anders had je mijn monoblokken wel kunnen proberen. Eventueel in combinatie met de voortrap.

 

Edit:

Een heel goede bekende die hier mee leest maar niet schrijft maakt mij er op attent, dat ik zijn voorbeeld kan gebruiken.

Hij noemt het buizenkarakter van zijn Array versterker een voordeel. Hijzelf speelt in de winter namelijk met Pink Faun buizen set met monoblokken en in de zomer vanwege te hoog oplopende temperatuur, de Array set met B10 vv en S10 stereo eindversterker. Beide hebben volgens hem voor- en nadelen.

Edited 25 juli 2023 by Hans van Liempd

[Bebatoli]

Aesthetix vervangen zal geen makkelijke klus worden, want die zijn ontzettend mooi.

Vroeger heb ik zelf OTL's gebouwd met de 6AS7, (dezelfde buis die Atmasphere gebruikt)  in totaal 8 stuks (het zijn dubbeltriodes, dus dat maakt dat er 16 in PP stonden) Heel erg mooie versterkers, maar die krengen werden verschrikkelijk warm.

Zoals Hans aangeeft zou ik zeker Array eens op proef nemen, heel mooi en toch organisch qua sound.

 

[Duclaasie]

Mooi uitgebreid en lekker te lezen verhaal weer Ed! 
 

Pass staat hier ook op het verlanglijstje om eens uit te proberen, alleen zou ik dan een INT-60 willen hebben en dat kan ik mij financieel voorlopig niet veroorloven    Ben ook wel benieuwd hoe een Pass zich tov een Array verhoud klankmatig. 

[marc]

Leuk om jouw ervaringen met vinyl en versterkers te volgen Ed. 
 

Ik heb een tijd een Jadis DA50S en Naim Supernait 2 in huis gehad. Enigszins onverwacht vond ik de verschillen erg klein. Ik ervoer met name een iets verder doorlopend maar nog steeds smooth hoog bij de Naim. Uiteindelijk besloten de Jadis van de hand te doen gezien de kleine verschillen en het gemak van solid state. 
 

De SN2 heb ik ook kunnen vergelijken met andere (veel duurdere) Naims, waaronder de nieuwe 250. Op vrijwel alle hifi criteria delft de SN2 het onderspit, o.a. op ruimtelijkheid en ook het laag heeft niet de definitie en druk (en dat verschil was vrij groot). En toch vind ik het op de Jadis gelijkende buizenkarakter van de SN2 prettiger, ondanks inderdaad minder druk en controle in het laag. 

De Supernait 2 gaat jou dus denk ik niet brengen wat je zoekt. De dealer gaf aan dat de Supernait 3 eenzelfde karakter heeft maar met een verbeterd laag. Zelf niet beluisterd, maar wellicht een luisterbezoek waard?

 

 

[Seed7]

14 hours ago, Edje2 said:

Nu snap ik dat een buis niet zomaar te vervangen is door solid state techniek, maar er moet toch ergens een stap in de richting te maken zijn.

 

Classe D begint heel dicht bij OTL's te komen, alleen de extreme bandbreedte is er nog niet. Een rechtstreeks vergelijk tussen m'n Graaf GM20 en versterkers van Anaview deed me oprecht afvragen, waarom nog de Graaf. Helaas is Anavieuw niet meer, of eigenlijk, het is overgenomen en is nu Etal. Of er (nieuwe) modellen verkrijgbaar zijn weet ik niet.

 

Een andere interessante D versterker is die van Orchard Audio. Ook GaN gebaseerde halfgeleiders. Hier een test/vergelijk en dan kom je toch weer uit bij ... Purifi.

[Edje2]

Niet direct aan gedacht Hans. Op onze club draaien ook een aantal leden met de Arrai versterkers. Lijkt bijna wel het clubmerk geworden, en dat is natuurlijk niet voor niks.

Maakt Arrai eigenlijk nog wel apparatuur, of zijn ze ermee gestopt?

[Edje2]

13 hours ago, Hans van Liempd said:

Tja... bijna mijn standaard vraag... heb je al eens aan Array gedacht. 

 

Het is, dat je zo ver weg woont, anders had je mijn monoblokken wel kunnen proberen. Eventueel in combinatie met de voortrap.

Niet direct aan gedacht Hans. Op onze club draaien ook een aantal leden met de Arrai versterkers. Lijkt bijna wel het clubmerk geworden, en dat is natuurlijk niet voor niks.

Maakt Arrai eigenlijk nog wel apparatuur, of zijn ze ermee gestopt?

[Edje2]

12 hours ago, Bebatoli said:

Aesthetix vervangen zal geen makkelijke klus worden, want die zijn ontzettend mooi.

Vroeger heb ik zelf OTL's gebouwd met de 6AS7, (dezelfde buis die Atmasphere gebruikt)  in totaal 8 stuks (het zijn dubbeltriodes, dus dat maakt dat er 16 in PP stonden) Heel erg mooie versterkers, maar die krengen werden verschrikkelijk warm.

Zoals Hans aangeeft zou ik zeker Array eens op proef nemen, heel mooi en toch organisch qua sound.

 

Toch nog even nagedacht over de opmerking van Hans en jou. Ik heb de Array's wel vaker gehoord, maar ben er nooit van onder de indruk geweest. Dat is denk ik ook de reden dat ik er niet aan gedacht heb. Je wist een merk dan zeg maar uit je hoofd en streept het af. Wat de reden is dat ik het nog nooit goed heb gehoord komt dan vermoedelijk door de rest van de set. Ik ken ze als zeer transparante versterkers, maar ook een beetje grauw, dat is denk ik geen objectieve waarneming als ik jullie beluister. Ik zal een kijken of ik ze nog kan beluisteren in een betere setting.

[Seed7]

13 minutes ago, Edje2 said:

maar ben er nooit van onder de indruk geweest

 

Dat kun je ook heel positief opvatten. Ze overdonderen niet, vragen geen aandacht, geen sounding etc. Over het algemeen vat ik dit soort opmerkingen met een negatieve connotatie over apparatuur positief op. Dingen als saai, grauw, te rustig, traag, rust etc. Denk terug aan je NA, het spettert er niet af, maar je mist ook helemaal niets omdat alles er is, maar niets benadrukt wordt.

[Bebatoli]

@Edje2 In een vorig leven hadden we een audiozaak en wij verdeelden Aesthetix. Dat was voor mij een merk welk zijn prijsklasse vele malen oversteeg.  Wij hadden de Romulus, Calypso & Atlas in huis en ik heb spijt dat we die destijds verkocht hebben. Waarom hou je de Calypso niet en verander je enkele de eindversterker? Zelf zou ik niets wegdoen, maar dat doet er nu ter zake. De Array's gaan het subliem doen in combinatie met je Calypso, maar een combinatie die ik destijds zelf heb uitgeprobeerd was de Calypso-Spectral DMA-250-S3 eindversterker. De Spectral's (die ik vaak vergelijk met de Array's qua sound) zijn erg neutraal, maar toch ook organisch van sound met een héél mooi 3D beeld. Als je het vermogen van de Spectral (200watt/8ohm) niet nodig hebt kan je perfect voor Array (60 watt/8 Ohm) gaan.

 

Verder ben ik het helemaal eens met Seed7, een set die spettert gaat vaak op termijn vermoeien!

[Edje2]

4 hours ago, Seed7 said:

 

Dat kun je ook heel positief opvatten. Ze overdonderen niet, vragen geen aandacht, geen sounding etc. Over het algemeen vat ik dit soort opmerkingen met een negatieve connotatie over apparatuur positief op. Dingen als saai, grauw, te rustig, traag, rust etc. Denk terug aan je NA, het spettert er niet af, maar je mist ook helemaal niets omdat alles er is, maar niets benadrukt wordt.

Dat zijn wijze woorden, en helemaal waar in de audio. Een component mag in begin eigenlijk niet overdonderen, dan wordt het ergeren nadien. Ik geef ze zeker ene tweede kans!

[Edje2]

2 hours ago, Bebatoli said:

@Edje2 In een vorig leven hadden we een audiozaak en wij verdeelden Aesthetix. Dat was voor mij een merk welk zijn prijsklasse vele malen oversteeg.  Wij hadden de Romulus, Calypso & Atlas in huis en ik heb spijt dat we die destijds verkocht hebben. Waarom hou je de Calypso niet en verander je enkele de eindversterker? Zelf zou ik niets wegdoen, maar dat doet er nu ter zake. De Array's gaan het subliem doen in combinatie met je Calypso, maar een combinatie die ik destijds zelf heb uitgeprobeerd was de Calypso-Spectral DMA-250-S3 eindversterker. De Spectral's (die ik vaak vergelijk met de Array's qua sound) zijn erg neutraal, maar toch ook organisch van sound met een héél mooi 3D beeld. Als je het vermogen van de Spectral (200watt/8ohm) niet nodig hebt kan je perfect voor Array (60 watt/8 Ohm) gaan.

 

Verder ben ik het helemaal eens met Seed7, een set die spettert gaat vaak op termijn vermoeien!

Dat zijn hele goede tips, dank! Maar misschien jaag ik wel iets na wat niet bestaat. Maar ik heb nog zo het geluid van de Jadis' in mijn hoofd zitten. De vraag is of dat haalbaar is met transistoren/FET's. Ik heb wel begrepen dat de nieuwe Jadis ook wat strakker zijn, en gezien de opmerking van Marc hierboven het "bewijs".

Ik wil de calypso ook zeker houden, die gaat niet weg hoor. Daarvoor moet je echt heel diep in de buidel tasten om dat nog te verbeteren. Echt een zeer fraaie versterker.

 

Marc, Naim is zeker mooi, maar ik vind het iets te gesloten kwa filosofie. Het werkt vaak het beste als je alles van Naim hebt, en dat houd me weg. Heb in het verleden wel een NAP250 gehad, die was zeker goed. De Aesthetix Atlas is wel wat natuurlijker van klank, al heb ik ze niet 1 op 1 naast elkaar gehad.

Wat Bebatoli al aangeeft is de Aesthetix een heel fraaie versterker, daar ga je denk ik met een Supernait niet overheen.

[Seed7]

2 hours ago, Edje2 said:

De vraag is of dat haalbaar is met transistoren/FET's.

 

Ja. Maar je moet wel een ontwikkelaar vinden die het voor je doet. Bob Carver heeft in het verleden middels verschil metingen / black box methode high end versterkers nagebouwd met andere schakelingen. Voor de critici was er geen verschil te horen. Later heeft hij ook zijn eigen Silver Seven buizen versterkers in silicium nagebouwd met de zelfde methode.

[Edje2]

Ik denk ook dat er in de nabije toekomst nog hele mooie dingen gemaakt zullen worden. Er komen toch nog steeds nieuwe ontwikkelingen die voor een beter resultaat zorgen.

[Hans van Liempd]

9 hours ago, Edje2 said:

Niet direct aan gedacht Hans. Op onze club draaien ook een aantal leden met de Arrai versterkers. Lijkt bijna wel het clubmerk geworden, en dat is natuurlijk niet voor niks.

Maakt Arrai eigenlijk nog wel apparatuur, of zijn ze ermee gestopt?

Wanneer er bestellingen komen, worden die gemaakt en geleverd. Ook ombouw naar de 10 generatie komt ook regelmatig voor.

[Hans van Liempd]

9 hours ago, Edje2 said:

Toch nog even nagedacht over de opmerking van Hans en jou. Ik heb de Array's wel vaker gehoord, maar ben er nooit van onder de indruk geweest. Dat is denk ik ook de reden dat ik er niet aan gedacht heb. Je wist een merk dan zeg maar uit je hoofd en streept het af. Wat de reden is dat ik het nog nooit goed heb gehoord komt dan vermoedelijk door de rest van de set. Ik ken ze als zeer transparante versterkers, maar ook een beetje grauw, dat is denk ik geen objectieve waarneming als ik jullie beluister. Ik zal een kijken of ik ze nog kan beluisteren in een betere setting.

Je bent natuurlijk welkom om hier te komen luisteren. 

[Edje2]

On 26-7-2023 at 17:52, Hans van Liempd said:

Je bent natuurlijk welkom om hier te komen luisteren. 

Dank voor de uitnodiging Hans, ik houd deze in mijn achterhoofd. Eerst met de pickup verder, heb de versterkerupgrade heel even naar achteren geschoven.

[kappa7]

Verstandig, een ding tegelijk veranderen.

Dan hou je overzicht van de wijzigingen.

Mocht je naar de versterkers gaan kijken dan zou ik gezien jou vraag binnen de klasse A systemen blijven.

Een pass kan maar er zijn er meer die dat kunstje goed kunnen.

Ander ding is misschien nog een optie, ik ben zelf bij de Audionet uit gekomen.

 

[Edje2]

44 minutes ago, kappa7 said:

Verstandig, een ding tegelijk veranderen.

Dan hou je overzicht van de wijzigingen.

Mocht je naar de versterkers gaan kijken dan zou ik gezien jou vraag binnen de klasse A systemen blijven.

Een pass kan maar er zijn er meer die dat kunstje goed kunnen.

Ander ding is misschien nog een optie, ik ben zelf bij de Audionet uit gekomen.

 

100% mee eens, teveel tegelijk veranderen zorgt alleen voor vertroebeling.

Je zou wel eens gelijk kunnen hebben met klasse-A. Ik val voor een ietwat rondborstig geluid, dus een vol mid/laag. Bij heel veel versterkers gaat dat ten koste van de detaillering en strakheid van het laag. Blijft een moeilijke balanceer act. Vooral omdat veel dealers niet zo happig zijn op spullen uitlenen. Dus proberen van iets in je eigen set (100% noodzakelijk in mijn optiek) is dan niet altijd mogelijk. Dan verval je in gebruikt en is het altijd een gok of iets werkt.

[carl]

On 25-7-2023 at 23:41, marc said:

 

De SN2 heb ik ook kunnen vergelijken met andere (veel duurdere) Naims, waaronder de nieuwe 250. Op vrijwel alle hifi criteria delft de SN2 het onderspit, o.a. op ruimtelijkheid en ook het laag heeft niet de definitie en druk (en dat verschil was vrij groot). En toch vind ik het op de Jadis gelijkende buizenkarakter van de SN2 prettiger, ondanks inderdaad minder druk en controle in het laag. 

 

 

Ik kan me bij dit verhaal alles voorstellen Marc. Ik ga ook met name voor natuurlijkheid. Overigens heb ik die gekregen met buizen. Zelf ben ik nooit zo kapot geweest van Naïm trouwens - overgehyped merk. Ook erg commercieel.

 

Edited 28 juli 2023 by carl