Jelte Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 In dit topic "Toch andere luidsprekers" ontstond een interessante en hevige discussie over het al dan niet bestaan van een standaard stemtoon. Welnu, de standaard stemtoon bestaat en is in 1975 door het International Standards Institute (ISO) vastelegd in International Standard ISO 16: "The standard tuning frequency is the frequency for the note A in the treble stave and shall be 440 Hz" Hiermee is formeel wereldwijd gestandaardiseerd wat al sinds 1939 een de-facto afspraak was. ISO 16 is door het Nederlands Normalisatie-instituut overgenomen als NEN 20016, en geldt daarmee formeel als Nederlandse Norm. Overigens houdt een ISO Standard of een Nederlandse Norm in zichzelf geen verplichting in; toepassing van de norm berust op vrijwilligheid. Er kan, op basis van historische overwegingen, smaak, onverschilligheid etc. afgeweken worden van de norm. Daar zal in de regel niemand zich aan storen. Maar als je een viool koopt en er vervolgens niet in slaagt die te stemmen met 440 Hz voor de A, kun je onder verwijzing naar de norm met succes verhaal halen bij de leverancier. Of je je kaartje voor het KCO terug kunt krijgen omdat ze op 442 Hz gestemd waren, durf ik te betwijfelen, hoewel dit zeker niet in overeenstemming is met de Nederlandse Norm. Overigens stelt NEN 20016 dat stemapparaten een afwijking van +/- 0,5 Hz mogen hebben, en wordt een maximale afwijking van +/- 0,25 Hz aanbevolen. Pikant is dat bij openbare aanbestedingen normen als referentie gelden. Indien de overheid een orkest inhuurt MOET dat volgens de aanbestedingsrichtlijnen op 440 Hz gestemd zijn, mits er een bepaald drempelbedrag met de aanbesteding gemoeid is. Jelte Link to comment Share on other sites More sharing options...
Proprius Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 Goed dat je dit post, maar jammer dat dit voor sommigen nog nieuws is. Link to comment Share on other sites More sharing options...
Pjotr Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 Ook jammer dat het zo niet werkt. Als je even Googled op de geschiedenis van het stemmen kom je wel andere dingen tegen. Voorbeeldje: http://www.schillerinstitute.org/music/rev_tuning_hist.html Link to comment Share on other sites More sharing options...
Jelte Posted 12 april 2006 Author Report Share Posted 12 april 2006 Ook jammer dat het zo niet werkt. Als je even Googled op de geschiedenis van het stemmen kom je wel andere dingen tegen. Voorbeeldje: http://www.schillerinstitute.org/music/rev_tuning_hist.html Ik gaf alleen maar aan dat er wel een standaard is. Dat de standaard maar weinig wordt toegepast is iets anders. Er is ook een standaard weeknummering (NEN EN ISO 8601) en die wordt niet door iedereen toegepast. Vergelijk maar eens een aantal agenda's en PDA's. Ik weet van tenminste een kalenderdrukker dat hij failliet is gegaan doordat hij de weeknummering van zijn Palm aanhield die niet in overeenstemming was met de standaard. Hij moest daardoor een hele drukgang vernietigen en dat kon Bruin niet trekken (het waren luxe kalenders). Waarmee ik wil zeggen: ook al houdt niemand zich eraan, er is een standaard. En die standaard is niet bedacht door de overheid, of door een vage commissie, maar gebaseerd op consensus met inbreng van alle belanghebbenden. Tenminste, zo werkt ISO. Jelte Link to comment Share on other sites More sharing options...
Pjotr Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 En die standaard is niet bedacht door de overheid, of door een vage commissie, maar gebaseerd op consensus met inbreng van alle belanghebbenden. Tenminste, zo werkt ISO. Ja, net zo als de taalcomissie de juiste spelling dicteert Overigens geeft juist dat stukje wat ik linkte aan dat A = 440Hz beslist niet met inbreng van ALLE belanghebbenden tot stand is gekomen. En voor puristen van de "werkeijkheidsweergave" moet het onverkwikkelijk zijn dat stukken die oorspronkelijkvoor b.v. A = 430 Hz geschreven zijn nu bij norm op A = 440 Hz gespeeld moeten worden. Nog even en de ANSI/ISO gaat bepalen dat alles in 3/4 maat gespeeld moet worden omdat dat zo'n beetje de standaard in populaire muziek is Link to comment Share on other sites More sharing options...
Jelte Posted 12 april 2006 Author Report Share Posted 12 april 2006 Gelijk heb je, maar verwar een norm niet met een voorschrift! Gerard Reve hield zich niet aan de spellingsvoorschriften, maar kan daarom niet als literator worden gediskwalificeerd. De uitvoering van een muziekstuk kun je natuurlijk moeilijk normeren. Toch ga je bij de waardering van een uitvoering uit van een bepaalde referentie. Daar is toch ook de hele controverse rond "authentieke uitvoeringen" op gebaseerd? Voor de een is de norm: "zoals de componist het bedoeld heeft", voor de ander "zoals het door het grote publiek aanvaard is" en voor weer een ander "zodat het zoveel mogelijk aansluit bij de huidige smaak". Zo vormen uitvoeringen door Ton Koopman, Herbert von Karajan en het Rondo Veneziano (met sequencer!) van een werk van Bach elk een individuele interpretatie van een eigen referentie. Standaard stem je je A op 440 Hz. Daar hoef je als muzikanten geen verdere woorden aan vuil te maken, tenzij je je bevindt in een situatie waar afwijking van die norm een conventie is. Een liefhebber van T-Fords zal gruwen van de huidige normen waaraan wegvoertuigen moeten voldoen. Inderdaad zal bij het opstellen van de huidige normen de stem van de T-Ford-bezitter nauwelijks worden gehoord. Maakt dat het bestaan van die normen overbodig en bemoeizuchtig? Jelte Link to comment Share on other sites More sharing options...
buizenbart Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 Nog even en de ANSI gaat bepalen dat alles in 3/4 maat gespeeld moet worden omdat dat zo'n beetje de standaard in populaire muziek is Ja, de meutes staan zich elk weekend uit hun dak te walsen in de disco of op de houseparty Link to comment Share on other sites More sharing options...
robx Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 zullen we eens met een dubbelblindtest uitproberen hoeveel mensen luisterend naar vlot afwisselende tonen 440 hz en 442 hz kunnen onderscheiden? en dan ook goed consistent gokken dus. groet Link to comment Share on other sites More sharing options...
Pjotr Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 zullen we eens met een dubbelblindtest uitproberen hoeveel mensen luisterend naar vlot afwisselende tonen 440 hz en 442 hz kunnen onderscheiden? en dan ook goed consistent gokken dus. groet Dat ligt op de grens wat onder testcondities te onderscheiden valt (ongeveer 2 centitoon) Denk dat in een orkest waar alles een halve toon verschillend gestemd is het toch niet echt lekker zal gaan klinken. Link to comment Share on other sites More sharing options...
s0000884 Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 zullen we eens met een dubbelblindtest uitproberen hoeveel mensen luisterend naar vlot afwisselende tonen 440 hz en 442 hz kunnen onderscheiden? en dan ook goed consistent gokken dus. Een geoefend oor hoeft hier niet te gokken. Link to comment Share on other sites More sharing options...
s0000884 Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 Denk dat in een orkest waar alles een halve toon verschillend gestemd is het toch niet echt lekker zal gaan klinken. Een halve toonhoogte verschil (2%) op 440 Hz is ongeveer 9 Hz. Zo ver hoef je niet af te wijken om verschillen hoorbaar te maken. Link to comment Share on other sites More sharing options...
s0000884 Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 dat de betekenis er van voor de muziekwereld vrijwel nihil is staat even vast. :( Waarom zouden componisten in toonsoorten schrijven, enig idee? Ooit erover nagedacht dat absolute toonhoogte in de muziek wel eens belangrijk kon zijn? Link to comment Share on other sites More sharing options...
erik klijnsmit Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 De a Link to comment Share on other sites More sharing options...
Manus Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 De a Link to comment Share on other sites More sharing options...
s0000884 Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 leg jij maar eens uit waarom dan. Wellicht omdat met absolute toonsoorten: 1. voor een deel de aard van het stuk wordt bepaald (de componist wenst een bepaalde toonsoort) 2. doorslaggevend zijn voor muzikale verhoudingen (bijv. tussen 1e en 2e deel van een sonate) 3. wordt gerefereerd naar muzikale inhoud van een stuk. 4. het mogelijk maken muziek herkenbaar te maken (moet jij eens alle ringtones in verkeerde toonsoorten programmeren en aanbieden voor mobieltjes, je krijgt gegarandeerd klachten). 5. Absolute toonsoort een bepaalde klankkleur vastlegt (een 1.3 maal versneld afgespeelde a van een piano klinkt niet hetzelfde als een d). De klankkleur van instrumenten hangt samen met de absolute toonhoogte. 6. Er in absolute toonhoogtes informatie kan zitten die niet met relatieve frequentieverhoudingen te krijgen is. enz. Link to comment Share on other sites More sharing options...
Jelte Posted 12 april 2006 Author Report Share Posted 12 april 2006 Even 2 cent daarbovenop: Vergis ik mij of zijn heel veel elektronische muziekspeeltjes helemaal niet te stemmen? Dan is het toch makkelijk om af te spreken dat het indrukken van een van de A toetsen een toon van 440 Hz teweeg brengt? Kun je ook nog eens leuk samenspelen. Link to comment Share on other sites More sharing options...
s0000884 Posted 12 april 2006 Report Share Posted 12 april 2006 Vergis ik mij of zijn heel veel elektronische muziekspeeltjes helemaal niet te stemmen? Daar kunnen instrumenten als xylofoon en marimba ook bij worden gerekend. Link to comment Share on other sites More sharing options...
Jelte Posted 13 april 2006 Author Report Share Posted 13 april 2006 Inderdaad. Stel je koopt twee marimba's en een digitale piano. Je zou toch wel teruggaan naar de winkel als blijkt dat ze niet op elkaar zijn afgestemd? Of zie ik het nu te simplistisch. Link to comment Share on other sites More sharing options...
s0000884 Posted 13 april 2006 Report Share Posted 13 april 2006 twee marimba's en een digitale piano. Het is niet de meest gebruikelijke bezetting die je noemt; echter dit is dus ook een reden (effici Link to comment Share on other sites More sharing options...
Jelte Posted 13 april 2006 Author Report Share Posted 13 april 2006 Ik heb bewust voor een ongebruikelijke bezetting gekozen. Daarbij zou nu juist de vraag kunnen rijzen: zijn deze instrumenten wel op elkaar afgestemd? Uitgaand van de standaard A = 440 Hz mag je daar redelijkerwijs van uitgaan. Link to comment Share on other sites More sharing options...
Pjotr Posted 13 april 2006 Report Share Posted 13 april 2006 Zet twee marimba's naast elkaar en ze zijn zeker niet gelijk gestemd. Zeker niet als het mooie oude zijn met rozenhouten klankplankjes. Moderne marimba's met plastic klankplankjes zullen wel netjes op A = 440 Hz gestemd zijn. Link to comment Share on other sites More sharing options...
spido Posted 14 april 2006 Report Share Posted 14 april 2006 Wanneer een viool zo gestemd is dat zijn A een grondfrequentie heeft van 440 Hz, wil dat nog helemaal niet zeggen dat de violist precies (en zonder omweg) die toonhoogte speelt wanneer hij een zekere A in zijn partij tegenkomt... Hij kan zijn toon immers zelf m Link to comment Share on other sites More sharing options...
Recommended Posts
Create an account or sign in to comment
You need to be a member in order to leave a comment
Create an account
Sign up for a new account in our community. It's easy!
Register a new accountSign in
Already have an account? Sign in here.
Sign In Now